Rosnące koszty oskładkowania umów cywilnoprawnych od kilku lat stanowią wyzwanie dla pracodawców delegujących pracowników za granicę. Od 2016 r. obowiązują przepisy, które znacząco ograniczyły możliwości unikania składek ZUS od umów zlecenia. Mimo to istnieją legalne sposoby na optymalizację kosztów – wymagają one jednak dobrej znajomości przepisów i ostrożności w ich stosowaniu. Ten poradnik pomoże Ci zrozumieć, jak zgodnie z prawem zoptymalizować wynagrodzenie osoby delegowanej na podstawie umowy zlecenia.
Kiedy można delegować zleceniobiorcę?
Jeśli jako zleceniodawca wysyłasz osobę do pracy za granicę, nie musisz zawierać umowy o pracę – równie dobrze może to być umowa zlecenia. Wybór tej formy zależy od rodzaju pracy oraz poziomu kontroli nad jej wykonaniem. Po podpisaniu umowy zlecenia, jeden egzemplarz zostaje u zleceniobiorcy, drugi u zleceniodawcy.
Jakie są zasady oskładkowania jednej umowy zlecenia?
Jeżeli zleceniobiorca nie ma innych tytułów do ubezpieczenia (np. etatu, działalności gospodarczej), to od jednej umowy zlecenia trzeba odprowadzić pełne składki ZUS, niezależnie od jej wysokości.
🧩 Przykład praktyczny
Pani Monika pracuje na podstawie jednej umowy zlecenia i otrzymuje 4 000 zł miesięcznie brutto. Z tej kwoty trzeba odprowadzić wszystkie składki ZUS – nie ma tu możliwości optymalizacji.
✔ TAK: pełne składki od 4 000 zł
✖ NIE: brak możliwości uniknięcia składek
Jak działa system w przypadku kilku umów zleceń?
Sytuacja komplikuje się, gdy jedna osoba realizuje kilka umów zleceń równocześnie – tu pojawia się przestrzeń do optymalizacji, ale też wiele pułapek.
1. Kilka umów, wszystkie poniżej minimalnego wynagrodzenia
Jeśli z żadnej umowy przychód nie przekracza płacy minimalnej, trzeba opłacić składki od wszystkich umów.
🧩 Przykład praktyczny
Pan Tomasz ma trzy umowy zlecenia:
- 400 zł (umowa A),
- 900 zł (umowa B),
- 500 zł (umowa C).
Łącznie: 1 800 zł brutto (poniżej minimalnego wynagrodzenia). W takim przypadku obowiązuje oskładkowanie wszystkich trzech umów.
✖ NIE: brak możliwości optymalizacji
2. Pierwsza umowa poniżej minimum, druga powyżej
Jeśli pierwsza umowa nie przekracza minimum, ale kolejna już tak – obie będą oskładkowane.
🧩 Przykład praktyczny
Pani Agnieszka wykonuje dwie umowy zlecenia:
- umowa A: 1 000 zł (copywriting),
- umowa B: 3 000 zł (koordynacja wydarzeń).
Mimo że suma wynosi 4 000 zł, obowiązkowe składki ZUS będą naliczane od obu umów – ponieważ pierwsza umowa nie spełnia progu minimum.
✖ NIE: brak możliwości optymalizacji
3. Pierwsza umowa równa lub powyżej płacy minimalnej
Jeśli pierwsza umowa przekracza próg minimalnego wynagrodzenia, składki ZUS obowiązują tylko z tej jednej umowy. Od kolejnych płaci się tylko składkę zdrowotną.
🧩 Przykład praktyczny
Pan Krzysztof pracuje na dwóch umowach:
- umowa A: 3 600 zł (prowadzenie szkoleń),
- umowa B: 2 000 zł (obsługa techniczna).
ZUS nalicza składki wyłącznie od umowy A. Umowa B nie podlega obowiązkowym składkom społecznym – tylko zdrowotnej.
✔ TAK: efekt optymalizacji osiągnięty
Jak osiągnąć efekt optymalizacji?
🔧 Kluczowe jest ustalenie kolejności podpisywania umów oraz wysokości wynagrodzenia. Jeśli pierwsza umowa zapewni co najmniej równowartość minimalnego wynagrodzenia, kolejne mogą być pozbawione składek społecznych. Można je wtedy wykorzystywać do wypłaty wynagrodzenia netto bez dodatkowych kosztów ZUS.
🧩 Przykład praktyczny
Spółka Alfa deleguje informatyka do Niemiec:
- Pierwsza umowa zlecenia (wdrożenie systemu): 4 000 zł brutto,
- Druga umowa (opieka nad sprzętem): 2 000 zł brutto.
Dzięki odpowiedniemu rozłożeniu umów, składki ZUS są opłacane tylko od 4 000 zł, a nie od całości 6 000 zł.
✔ TAK: redukcja kosztów nawet o kilkaset złotych miesięcznie.
⚠️ Uwaga praktyczna
Nie można sztucznie dzielić jednej czynności na kilka umów w celu optymalizacji – ZUS może to zakwestionować. Umowy muszą różnić się przedmiotem oraz sposobem wykonania. Optymalizacja musi być realna, a nie pozorna.
⚖️ Wyroki sądowe
Orzecznictwo sądowe potwierdza prawo do korzystania z legalnych możliwości oskładkowania tylko jednej umowy, jeśli próg minimalnego wynagrodzenia został osiągnięty. Jednak sądy podkreślają, że fikcyjne umowy mogą być zakwestionowane, np. przez ZUS lub sąd ubezpieczeń społecznych.
📚 Podstawa prawna
📜 art. 9 ust. 2c – [ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych]
📜 art. 6 ust. 1 pkt 4 – [ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych]
📜 art. 18 ust. 1 – [ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych]
🔖 Tematy porad zawartych w poradniku
- optymalizacja wynagrodzenia zleceniobiorcy 2024
- delegowanie do pracy za granicę umowa zlecenie
- oskładkowanie kilku umów zleceń
- legalna redukcja kosztów ZUS
- umowa zlecenia a składki społeczne