W przypadku gdy na majątku wspólnym małżonków zostaje dokonane zabezpieczenie w toku postępowania administracyjnego, współmałżonek osoby zadłużonej nie jest bezbronny. Ma on prawo wnieść sprzeciw – i to niezależnie od tego, czy postępowanie egzekucyjne już trwa, czy dopiero się rozpoczęło. W tym poradniku wyjaśniam, kiedy i jak można skutecznie skorzystać z tego prawa oraz jakie są możliwe skutki sprzeciwu.
Czym jest sprzeciw wobec zabezpieczenia na majątku wspólnym?
Sprzeciw ten to formalny środek ochrony prawnej przysługujący małżonkowi osoby wskazanej jako zobowiązany w postępowaniu zabezpieczającym prowadzonym przez organ egzekucyjny. Celem sprzeciwu jest zakwestionowanie odpowiedzialności majątkowej małżonka w odniesieniu do majątku wspólnego, z którego ma nastąpić zabezpieczenie administracyjne.
Warto wiedzieć, że zabezpieczenie to może w przyszłości zostać przekształcone w egzekucję, dlatego wniesienie sprzeciwu działa jak tarcza ochronna przed dalszymi krokami egzekucyjnymi.
🧩 Przykład praktyczny
Pani Anna i pan Michał są małżeństwem od 15 lat. Prowadzą wspólne gospodarstwo domowe i mają wspólność majątkową. Michał, będąc przedsiębiorcą, zalega z opłatami wobec urzędu miasta. Organ egzekucyjny dokonuje zabezpieczenia na wspólnym samochodzie osobowym. Pani Anna, która nie prowadzi działalności i nie jest stroną zobowiązania, chce się bronić. Składa więc sprzeciw, powołując się na ograniczenie odpowiedzialności z majątku wspólnego.
Kto i kiedy może wnieść sprzeciw?
🔹 Uprawniony jest wyłącznie małżonek osoby wskazanej jako zobowiązany – czyli fizycznie wskazanej w zarządzeniu zabezpieczenia.
🔹 Sprzeciw można wnieść na każdym etapie postępowania zabezpieczającego, ale tylko jeden raz (art. 27f § 3 u.p.e.a.).
🔹 Nie ma obowiązku wcześniejszego zawiadomienia małżonka o takim prawie – przepisy nakładają obowiązek pouczenia tylko wobec samego zobowiązanego (art. 156 § 1 pkt 8b u.p.e.a.).
Jak wnieść sprzeciw? Procedura krok po kroku
1️⃣ Sporządzenie sprzeciwu
Sprzeciw należy przygotować pisemnie i musi on zawierać:
- dane osoby wnoszącej (małżonka),
- wskazanie, że dotyczy zabezpieczenia na majątku wspólnym,
- istotę i zakres żądania,
- dowody uzasadniające żądanie (np. umowa majątkowa małżeńska, dokumenty potwierdzające zniesienie wspólności),
- podpis.
📌 Podstawy sprzeciwu (muszą wynikać z art. 27f § 1 u.p.e.a.):
- ograniczenie odpowiedzialności,
- zniesienie wspólności majątkowej,
- wyłączenie majątku spod odpowiedzialności,
- ustanie odpowiedzialności za całość lub część majątku wspólnego.
Sprzeciw należy złożyć do wierzyciela za pośrednictwem organu egzekucyjnego.
2️⃣ Weryfikacja przez organ egzekucyjny
Organ sprawdza tylko wstępną dopuszczalność:
- czy sprzeciw złożył małżonek zobowiązanego,
- czy nie został już wcześniej wniesiony.
Jeśli sprzeciw jest złożony przez inną osobę (np. pełnomocnika bez umocowania, członka rodziny), organ może odmówić wszczęcia postępowania, uznając, że nie dotyczy on sprzeciwu w sprawie zabezpieczenia.
3️⃣ Przekazanie sprzeciwu wierzycielowi
Organ egzekucyjny niezwłocznie przekazuje poprawnie złożony sprzeciw do wierzyciela.
4️⃣ Analiza formalna przez wierzyciela
Wierzyciel sprawdza, czy:
- sprzeciw zawiera wymagane dane,
- żądanie ma podstawę w art. 27f § 1 u.p.e.a.,
- nie jest to kolejny sprzeciw.
Jeśli są braki formalne – małżonek otrzymuje wezwanie do ich usunięcia (art. 64 § 2 k.p.a.).
📌 Brak usunięcia braków = sprzeciw pozostaje bez rozpoznania.
5️⃣ Postępowanie wyjaśniające
Wierzyciel analizuje okoliczności i dowody przedstawione w sprzeciwie. Może przeprowadzić dodatkowe wyjaśnienia, wzywać do złożenia oświadczeń, żądać dokumentów.
6️⃣ Decyzja wierzyciela
Wierzyciel wydaje postanowienie:
✔ uznające sprzeciw w całości
✔ uznające sprzeciw w części
✖ oddalające sprzeciw
Każde z tych postanowień musi zawierać uzasadnienie faktyczne i prawne, ponieważ przysługuje na nie zażalenie (art. 124 § 2 k.p.a.).
7️⃣ Dalsze czynności po decyzji
Organ egzekucyjny postępuje zgodnie z decyzją wierzyciela:
- Uznanie sprzeciwu ➡️ uchylenie zajęcia lub usunięcie wad zabezpieczenia,
- Oddalenie sprzeciwu ➡️ kontynuowanie zabezpieczenia, zakaz rozporządzania majątkiem,
- Brak decyzji lub sprzeciw bez rozpoznania ➡️ jak przy oddaleniu.
⚖️ Wyroki sądowe – brak bezpośrednich, ale istotna wykładnia
Choć dokument nie przywołuje konkretnych wyroków, praktyka orzecznicza potwierdza stosowanie analogii między sprzeciwem wobec egzekucji a sprzeciwem wobec zabezpieczenia, co znalazło odbicie m.in. w wykładni art. 27f u.p.e.a. w związku z art. 166b u.p.e.a.
📌 Podsumowanie
Sprzeciw w sprawie zabezpieczenia na majątku wspólnym to ważny instrument ochronny dla małżonka zobowiązanego, który nie ponosi osobistej odpowiedzialności za zobowiązania drugiego małżonka, a mimo to jego majątek wspólny może zostać objęty zabezpieczeniem.
Najważniejsze zasady, o których należy pamiętać:
- Sprzeciw może wnieść tylko małżonek zobowiązanego – i tylko jeden raz w toku postępowania.
- Wierzyciel jest uprawniony do oceny zasadności sprzeciwu oraz wydania wiążącego postanowienia.
- Wniesienie sprzeciwu wstrzymuje wykonanie zabezpieczenia aż do czasu jego rozpatrzenia.
- Sprzeciw musi wskazywać jedną z czterech ściśle określonych podstaw: ograniczenie, zniesienie, wyłączenie lub ustanie odpowiedzialności z majątku wspólnego.
- Skuteczne wniesienie sprzeciwu może prowadzić do uchylenia zabezpieczenia, a tym samym ochrony majątku wspólnego przed zajęciem.
Z perspektywy praktycznej, zawsze warto skonsultować się z prawnikiem przed wniesieniem sprzeciwu, aby właściwie udokumentować swoje żądanie i uniknąć błędów formalnych, które mogą skutkować pozostawieniem pisma bez rozpoznania.
📚 Podstawa prawna
📜 art. 156 § 1 pkt 8b, art. 27f, art. 166b – ustawa z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji
📜 art. 63 § 2, art. 64 § 2, art. 61a, art. 124 § 2 – ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego
🔖 Tematy porad zawartych w poradniku:
- sprzeciw małżonka w postępowaniu zabezpieczającym
- zabezpieczenie na majątku wspólnym 2025
- ochrona majątku wspólnego przed egzekucją
- administracyjne postępowanie zabezpieczające
- odpowiedzialność małżonka w egzekucji administracyjnej