W księgach wieczystych wpisuje się m.in. dane o właścicielu nieruchomości, użytkowniku wieczystym, obciążeniach hipotecznych, służebnościach czy powierzchni działki. Czasem zdarza się, że wpis zawiera błąd – literówkę w nazwisku, niewłaściwy numer PESEL, błędną powierzchnię lub nieprawidłowe oznaczenie działki. W takich przypadkach warto wiedzieć, jak i kiedy można wnioskować o sprostowanie usterki wpisu, kto może to zrobić oraz w jakiej formie.
Dobrze przygotowany wniosek może uchronić Cię przed koniecznością wytaczania powództwa, długimi procesami sądowymi czy ryzykiem utraty rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych. 🛑
🔍 Co to jest usterka wpisu w księdze wieczystej?
Sprostowanie usterki wpisu dotyczy wyłącznie takich pomyłek, które nie prowadzą do zmiany stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej. Chodzi o sytuacje, gdy np. sąd błędnie przepisał dane z dokumentu, ale nie zmienił w ten sposób istoty wpisu. W praktyce będą to m.in.:
- literówki i błędy pisarskie,
- błędne imię rodzica,
- błędny numer PESEL właściciela,
- oczywiste omyłki rachunkowe.
⚠️ Sprostowanie usterki nie może prowadzić do merytorycznej zmiany treści wpisu. Jeśli taka zmiana byłaby konieczna, sąd powinien wpisać ostrzeżenie o niezgodności (na podstawie art. 8 ustawy o księgach wieczystych i hipotece – dalej: u.k.w.h.), a strona powinna wystąpić z odpowiednim powództwem.
🖋 Kiedy możliwe jest sprostowanie wpisu?
Zgodnie z art. 62613 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego (k.p.c.), sąd może sprostować usterkę:
- z urzędu – jeżeli sam zauważy błąd,
- na wniosek strony – jeśli zgłosi ona problem.
Przy czym w obu przypadkach sprostowaniu podlega konkretny wpis, a nie cała księga wieczysta jako taka. Chodzi o korektę jednego orzeczenia sądu wieczystoksięgowego, które zostało ujawnione jako wpis.
🧩 Przykład praktyczny
🧑🔧 Pan Radosław Kowalik kupił mieszkanie w Rzeszowie. W księdze wieczystej zamiast jego imienia wpisano „Radosłow”. Sąd po otrzymaniu zgłoszenia od notariusza sprostował wpis z urzędu, gdyż literówka nie zmieniała stanu prawnego.
📥 Kto może złożyć wniosek o sprostowanie usterki wpisu?
Wniosek mogą złożyć osoby, które mają legitymację procesową do złożenia wniosku o wpis, czyli:
- właściciel nieruchomości 🏠,
- użytkownik wieczysty,
- osoba, na rzecz której wpis miał nastąpić,
- wierzyciel, którego prawo powinno zostać ujawnione (np. hipoteka),
- uprawniony organ (w przypadku obciążeń ustawowych).
⚠️ Jeśli wniosek złoży osoba nieuprawniona (np. sąsiad, który zauważył literówkę), sąd go oddali. Nie wyklucza to jednak działania sądu z urzędu – może on sprostować wpis samodzielnie, jeśli uzna to za zasadne.
📄 Wniosek – czy musi być na formularzu?
Nie. Wniosek o sprostowanie usterki nie musi być składany na urzędowym formularzu KW-WPIS, ponieważ nie jest to wniosek o „wpis” w rozumieniu art. 6262 § 1 k.p.c.
Wystarczy zwykłe pismo procesowe spełniające warunki z art. 126 § 1 k.p.c., czyli:
✅ oznaczenie sądu wieczystoksięgowego,
✅ dane stron i pełnomocników,
✅ oznaczenie rodzaju pisma („Wniosek o sprostowanie usterki wpisu”),
✅ żądanie (czego się domagamy),
✅ podpis wnioskodawcy.
📍 Wniosek należy złożyć do tego sądu wieczystoksięgowego, który dokonał błędnego wpisu – zwykle jest to sąd rejonowy wydział ksiąg wieczystych.
🧩 Przykład praktyczny
🏢 Spółka „NovaPark” zauważyła, że sąd błędnie wpisał jej nazwę jako „NowaPark” w dziale II księgi wieczystej nieruchomości biurowej. Spółka złożyła wniosek do Sądu Rejonowego w Elblągu, załączając odpis z KRS. Wniosek został przyjęty bez konieczności składania formularza urzędowego.
🔍 Co się dzieje po złożeniu wniosku?
Po złożeniu wniosku, sąd:
- Bada formalne braki pisma (czy zawiera wszystkie dane, podpis itp.).
- Oceni legitymację wnioskodawcy – czy ma prawo złożyć wniosek.
- Jeśli wszystko się zgadza, nadaje sprawie bieg i rozpoznaje wniosek.
- Jeśli sąd sam wcześniej zauważył usterkę, może ją sprostować z urzędu, niezależnie od pisma strony.
🏛 Co robi sąd po otrzymaniu wniosku o sprostowanie wpisu?
Po zarejestrowaniu sprawy sąd bada wniosek pod kątem merytorycznym i formalnym. Może podjąć jedną z kilku decyzji:
✔ Wniosek jest kompletny i zasadny:
- Sąd przystępuje do analizy wpisu i dokumentów, na podstawie których został dokonany wpis.
- Jeżeli stwierdzi oczywistą omyłkę – sprostuje wpis.
- Wydaje postanowienie o sprostowaniu i przesyła je uczestnikom postępowania.
⚠ Wniosek zawiera braki formalne:
- Sąd wezwie stronę do ich uzupełnienia w terminie 7 dni (art. 130 § 1 k.p.c.).
- Jeśli wnioskodawca przebywa za granicą, termin może wynosić od 1 do 3 miesięcy, zależnie od miejsca zamieszkania.
✖ Braki nieusunięte – zwrot wniosku:
- Jeśli strona nie uzupełni braków w terminie – sąd zwróci pismo.
- Zwrot wniosku nie wywołuje skutków procesowych.
- Strona może spróbować ponownie, ale będzie musiała złożyć nowy wniosek.
📤 Odrzucenie wniosku – kiedy może się zdarzyć?
Sąd może odrzucić wniosek, jeżeli:
- sprawa została już prawomocnie zakończona,
- wniosek złożyła osoba nieuprawniona,
- brakuje zdolności sądowej lub procesowej,
- sąd uzna, że wpis nie zawiera żadnej omyłki.
📌 Odrzucenie następuje w formie postanowienia – można je zaskarżyć.
⚖️ Zaskarżenie decyzji sądu
W zależności od tego, kto wydał decyzję, przysługuje odpowiedni środek prawny:
- Jeśli decyzję wydał referendarz sądowy – przysługuje skarga (art. 398²² § 1 k.p.c.),
- Jeśli decyzję wydał sędzia sądu rejonowego – przysługuje zażalenie (art. 394 § 1 pkt 1 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.).
📝 Termin na złożenie skargi lub zażalenia to zazwyczaj 7 dni od doręczenia postanowienia.
📞 Czy wystarczy zgłosić błąd telefonicznie lub mailowo?
Nie. Jeśli zgłoszenie błędu nastąpiło telefonicznie lub przez e-mail, a nie zawiera ono wyraźnego żądania sprostowania wpisu, sąd:
- Nie zarejestruje formalnie sprawy.
- Może poinformować zgłaszającego, że:
- jeśli błąd rzeczywiście istnieje, sąd może sprostować go z urzędu,
- ale nie nada zgłoszeniu biegu jako wnioskowi procesowemu.
📥 Co jeśli sąd nie dostrzeże omyłki?
Jeśli sąd uzna, że:
- wpis jest zgodny z wnioskiem i dokumentami,
- nie ma żadnego oczywistego błędu,
to nie podejmuje żadnych czynności. Oznacza to, że sprawa nie będzie rejestrowana, a zgłoszenie nie wywoła skutków prawnych.
🧩 Najczęściej dotyczy to sytuacji, gdy strona składa wniosek wskazując np. na literówkę, która de facto nie istnieje lub została prawidłowo przepisana z aktu notarialnego.
🧩 Przykład praktyczny
🧑🔧 Pani Elżbieta Górna zgłosiła, że w księdze wieczystej wpisano jej drugie imię „Maria” zamiast „Marianna”. Po sprawdzeniu aktu notarialnego okazało się, że notariusz również wpisał „Maria”. Sąd nie dokonał sprostowania – wpis był zgodny z dokumentem podstawowym.
💡 Ważne! Nie każda pomyłka to usterka wpisu
Pamiętaj, że usterka wpisu to wyłącznie błąd sądu. Jeżeli pomyłki dopuścił się notariusz lub strona, to nie może być ona sprostowana w tym trybie. Wówczas jedynym wyjściem może być:
- złożenie nowego wniosku o wpis,
- skarga na czynność notarialną,
- powództwo o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym.
🔄 Błąd migracyjny a usterka wpisu – jaka jest różnica?
Nie wszystkie błędy ujawnione w księdze wieczystej są tzw. usterkami wpisu w rozumieniu art. 62613 § 2 k.p.c. W praktyce często dochodzi do pomyłek podczas przenoszenia danych z papierowej księgi wieczystej do jej elektronicznego odpowiednika. Takie przypadki to błędy migracyjne i są prostowane w odrębnym trybie.
🔍 Jak rozpoznać błąd migracyjny?
Błąd migracyjny to najczęściej:
- pomyłka w numerze działki,
- brak zapisu o służebności lub hipotece,
- zmieniona kolejność wpisów,
- przekręcone dane osobowe – ale tylko wtedy, gdy są one prawidłowe w wersji papierowej.
📜 Zgodnie z art. 18 ustawy z 14.02.2003 r. o przenoszeniu treści ksiąg wieczystych do systemu informatycznego, tego typu błędy są usuwane bez uzasadnienia i w ramach odrębnego trybu technicznego.
⚠️ Co ważne:
- W przypadku błędu migracyjnego nie wydaje się postanowienia z uzasadnieniem.
- Sądy prostują błędy migracyjne „po cichu” – bez informowania strony, o ile nie była ona inicjatorem zgłoszenia.
- Nie ma potrzeby odróżniania tych błędów przez stronę, ponieważ legitymacja do ich zgłoszenia jest taka sama.
🧩 Przykład praktyczny
🧑🔧 Pan Bartłomiej kupił działkę w 2004 roku, a w 2023 zauważył, że w elektronicznej wersji księgi wieczystej brakuje wpisu o służebności przejazdu, która widniała w papierowej wersji księgi. Po zgłoszeniu tego faktu do sądu wieczystoksięgowego, wpis został przywrócony jako błąd migracyjny, bez wydania postanowienia i bez wezwania stron.
📌 Podsumowanie – co musisz wiedzieć o sprostowaniu usterki wpisu?
- Usterka wpisu to najczęściej błąd sądu (literówka, błędny PESEL, oczywista omyłka).
- Sąd może sprostować wpis:
- z urzędu, gdy sam zauważy błąd,
- na wniosek osoby uprawnionej – właściciela, użytkownika wieczystego, wierzyciela itp.
- Wniosek nie wymaga formularza KW-WPIS, ale musi spełniać wymogi pisma procesowego.
- Sąd sprawdza wpis, dokumenty i nie podejmie działania, jeśli nie widzi nieprawidłowości.
- Jeśli wniosek jest niekompletny – może być zwrócony, jeśli bezzasadny – odrzucony.
- Na postanowienie sądu lub referendarza przysługuje skarga lub zażalenie.
- Błędy migracyjne to osobna kategoria – wynikają z błędnego przepisania księgi papierowej do wersji cyfrowej. Są prostowane bez formalnej decyzji.
📚 Podstawa prawna
- art. 126 § 1, art. 130 § 1, art. 199, art. 355, art. 394 § 1 pkt 1, art. 398²² § 1, art. 6262 § 1 i § 5, art. 6268 § 2 i § 6, art. 62613 § 2 – Kodeks postępowania cywilnego
- art. 8 – ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece
- art. 18 – ustawa z dnia 14 lutego 2003 r. o przenoszeniu treści ksiąg wieczystych do systemu informatycznego
- § 14 ust. 1 rozporządzenia z dnia 17 września 2001 r. w sprawie prowadzenia ksiąg wieczystych i zbiorów dokumentów
- § 97 rozporządzenia z dnia 15 lutego 2016 r. w sprawie zakładania i prowadzenia ksiąg wieczystych w systemie teleinformatycznym
🔖 Tematy porad zawartych w poradniku:
- sprostowanie usterki wpisu KW
- błędny wpis w księdze wieczystej
- prostowanie literówek KW 2024
- sąd wieczystoksięgowy procedura
- błąd migracyjny księgi wieczystej
🔗 Polecane strony urzędowe: