Wykorzystywanie wzorców umownych w relacjach z konsumentami od wielu lat stanowi istotne wyzwanie zarówno dla przedsiębiorców, jak i dla sądów oraz organów nadzoru. Wzorce umów, takie jak regulaminy, ogólne warunki umów czy formularze stosowane w masowym obrocie, często zawierają postanowienia, które mogą naruszać prawa konsumentów. Właśnie te postanowienia — określane jako klauzule abuzywne — stały się w ostatnich latach przedmiotem licznych sporów sądowych oraz decyzji Prezesa UOKiK.
Zjawisko to ma szczególne znaczenie w kontekście ryzyka braku zgodności przedsiębiorców z prawem konsumenckim. Ryzyko to obejmuje zarówno możliwość poniesienia sankcji administracyjnych i finansowych, jak i reputacyjne skutki dla przedsiębiorstwa, które stosuje niedozwolone postanowienia w swoich wzorcach umów.
Czym są klauzule abuzywne i dlaczego stanowią ryzyko dla przedsiębiorców
Klauzule abuzywne to postanowienia umowne, które kształtują prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy. Zgodnie z art. 385¹ § 1 Kodeksu cywilnego:
„Postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy.”
Innymi słowy — jeśli przedsiębiorca wprowadza do umowy zapis, który nie był negocjowany indywidualnie i który stawia konsumenta w niekorzystnej sytuacji, taki zapis może zostać uznany za niedozwolony i tym samym bezskutecznywobec konsumenta.
Stosowanie takich klauzul jest poważnym zagrożeniem nie tylko z punktu widzenia ochrony konsumentów, ale także samego przedsiębiorcy. W praktyce może prowadzić do:
- uznania części umowy za niewiążącą,
- konieczności zwrotu świadczeń,
- sankcji administracyjnych i finansowych,
- a w niektórych przypadkach — nawet do unieważnienia całej umowy.
Przykład praktyczny
Firma FinKredyt Sp. z o.o. oferowała kredyty gotówkowe, w których stosowała zapis, że „w przypadku opóźnienia w spłacie, pożyczkobiorca wyraża zgodę na jednostronne przeliczenie kwoty zadłużenia według kursu banku wskazanego przez pożyczkodawcę”. Tego rodzaju postanowienie zostało uznane przez sąd za klauzulę abuzywną, ponieważ konsument nie miał wpływu na wybór kursu, a przedsiębiorca zachowywał dowolność w jego ustalaniu.
Sąd uznał, że zapis ten nie wiąże konsumenta, a umowa w pozostałym zakresie pozostaje ważna. Dla przedsiębiorcy oznaczało to nie tylko utratę części należności, ale także obowiązek zwrotu nadpłaconych kwot.
Sankcja bezskuteczności klauzuli abuzywnej
Zgodnie z art. 385¹ § 2 Kodeksu cywilnego:
„Jeżeli postanowienie umowy zgodnie z § 1 nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie.”
Oznacza to, że sankcja bezskuteczności dotyczy jedynie konkretnego, niedozwolonego postanowienia, a nie całej umowy. Klauzula uznana za abuzywną traktowana jest tak, jakby nigdy nie została zawarta.
Bezskuteczność powstaje z mocy prawa — nie jest konieczne orzeczenie sądu, aby takie postanowienie przestało obowiązywać. Jednakże w praktyce to właśnie sądy, w ramach tzw. kontroli incydentalnej, rozstrzygają, czy dane postanowienie ma charakter niedozwolony.
Skutki prawne bezskuteczności
Bezskuteczność klauzuli abuzywnej powoduje, że:
- konsument nie jest związany tym postanowieniem,
- przedsiębiorca nie może się na nie powoływać,
- umowa obowiązuje dalej, jeśli jest to możliwe bez tej klauzuli,
- w niektórych przypadkach (np. przy tzw. umowach frankowych) może dojść do unieważnienia całej umowy.
Sąd nie może też zastępować niedozwolonego postanowienia nowym zapisem, który miałby łagodzić jego skutki. Takie działanie byłoby sprzeczne z celami unijnej dyrektywy 93/13/EWG, której podstawowym założeniem jest ochrona konsumenta poprzez usunięcie nieuczciwych warunków umowy, a nie ich modyfikację.
Jak wskazuje Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, gdyby sądy mogły „poprawiać” klauzule abuzywne, przedsiębiorcy nie mieliby realnej motywacji, by ich unikać — wiedzieliby bowiem, że nawet w razie zakwestionowania, sąd uzupełni treść umowy w sposób dla nich korzystny.
Obowiązek sądu w badaniu abuzywności
Sądy krajowe mają obowiązek z urzędu badać, czy postanowienia umowy zawartej między przedsiębiorcą a konsumentem nie są niedozwolone, jeżeli tylko mają wystarczające informacje o stanie faktycznym sprawy.
Nie mogą przy tym „naprawiać” treści umowy w sposób, który utrzymałby w mocy abuzywne postanowienie. Trybunał Sprawiedliwości UE określa to jako zakaz redukcji utrzymującej skuteczność — oznacza to, że sąd nie może przeredagować postanowienia w taki sposób, by utraciło ono swój nieuczciwy charakter, ale nadal obowiązywało.
Równowaga kontraktowa stron
Celem dyrektywy 93/13/EWG jest przywrócenie równowagi między przedsiębiorcą a konsumentem. Ochrona konsumenta ma być skuteczna, ale nie może prowadzić do automatycznego unieważnienia całej umowy, jeśli możliwe jest utrzymanie jej w mocy po usunięciu klauzuli abuzywnej.
Ważne jest, że to konsument decyduje, czy chce powołać się na bezskuteczność danego postanowienia. Jeśli uzna, że korzystniejsze będzie utrzymanie umowy w mocy, może udzielić zgody na zastosowanie spornego zapisu — w ten sposób przywraca mu skuteczność z mocą wsteczną.
Sankcje i odpowiedzialność przedsiębiorców
Stosowanie klauzul abuzywnych może prowadzić do sankcji różnego rodzaju — cywilnych, administracyjnych i nawet karnych.
Zgodnie z art. 23a ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, stosowanie niedozwolonych postanowień umownych stanowi odrębny typ zakazanej praktyki rynkowej, obok praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów (art. 24 u.o.k.k.).
Dodatkowo, w art. 138b Kodeksu wykroczeń ustawodawca wprowadził tzw. wykroczenie konsumenckie, czyli czyn polegający na stosowaniu niedozwolonych postanowień umownych w relacjach z konsumentami. Kara za to wykroczenie wynosi od 20 do 5000 zł.
Choć sankcja ta ma charakter represyjny i prewencyjny, w praktyce bywa mało skuteczna — zwłaszcza wobec dużych przedsiębiorców, dla których taka kara nie stanowi realnego odstraszacza.
Decyzje Prezesa UOKiK i ich skutki
Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) ma prawo wydawać decyzje o uznaniu postanowień wzorca za niedozwolone i zakazywać ich stosowania. Prawomocna decyzja ma rozszerzoną skuteczność – obejmuje nie tylko przedsiębiorcę, wobec którego została wydana, ale również wszystkich konsumentów, którzy zawarli z nim umowę na podstawie danego wzorca (art. 23d u.o.k.k.).
W decyzji Prezes UOKiK może nakazać m.in.:
- poinformowanie konsumentów o uznaniu danego postanowienia za niedozwolone,
- publikację oświadczenia o określonej treści,
- zamieszczenie decyzji na stronie internetowej,
- zastosowanie środków usuwających skutki naruszenia, np. tzw. przysporzenia konsumenckiego.
📌 Przykład:
Spółka TeleNet Polska S.A. stosowała w regulaminie usług zapis, że „operator może jednostronnie zmienić warunki umowy, jeśli uzna to za uzasadnione względami technicznymi”. Prezes UOKiK uznał to postanowienie za niedozwolone, nakazując poinformowanie wszystkich klientów o jego bezskuteczności oraz publikację decyzji na stronie internetowej spółki.
Odpowiedzialność administracyjna i publicznoprawna za stosowanie klauzul abuzywnych
Stosowanie klauzul abuzywnych nie jest wyłącznie kwestią cywilnoprawną między przedsiębiorcą a konsumentem. W polskim systemie prawnym ma również wymiar publicznoprawny, ponieważ ustawodawca przewidział mechanizmy ochrony konsumentów o charakterze administracyjnym i sankcje finansowe dla przedsiębiorców naruszających te przepisy.
Kompetencje Prezesa UOKiK
Zgodnie z art. 23a i nast. ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, Prezes UOKiK może wszcząć postępowanie w sprawie stosowania klauzul abuzywnych z urzędu lub na wniosek.
W wyniku postępowania może wydać decyzję o uznaniu postanowień wzorca za niedozwolone oraz zakazać ich stosowania.
Decyzja ta ma istotne skutki:
- działa wobec przedsiębiorcy i wszystkich konsumentów, którzy zawarli umowę na podstawie tego wzorca;
- może nakładać obowiązki informacyjne;
- może nakazywać usunięcie skutków naruszenia (np. publikację oświadczenia, korektę treści wzorca, zwrot świadczeń).
Takie decyzje są publikowane w publicznym Rejestrze klauzul niedozwolonych, prowadzonym przez Prezesa UOKiK. Jest on dostępny na stronie uokik.gov.pl i ma ogromne znaczenie prewencyjne — umożliwia przedsiębiorcom weryfikację, czy stosowane przez nich zapisy nie zostały już uznane za niedozwolone w innych sprawach.
Kary finansowe
Prezes UOKiK może nałożyć na przedsiębiorcę bardzo wysokie sankcje finansowe. Zgodnie z art. 106 ust. 1 pkt 3a u.o.k.k., kara może wynosić do 10% obrotu osiągniętego w roku poprzedzającym nałożenie kary.
Odpowiedzialność dotyczy nie tylko samego przedsiębiorcy, ale także jego kadry zarządzającej.
Na podstawie art. 106b ust. 2 u.o.k.k. kara dla osoby zarządzającej może wynieść:
- do 2 mln zł,
- a w przypadku osób kierujących instytucjami finansowymi – nawet do 5 mln zł.
Warunkiem jest, by menedżer umyślnie dopuścił do naruszenia zakazu stosowania klauzul abuzywnych poprzez swoje działanie lub zaniechanie.
Relacja między kontrolą indywidualną i administracyjną
System ochrony konsumenta w Polsce ma obecnie dwa równoległe tory:
- Kontrola incydentalna (indywidualna) – prowadzona przez sądy powszechne w sprawach między konkretnym konsumentem a przedsiębiorcą.
- Konsument może domagać się uznania postanowienia za niedozwolone i jego bezskuteczności.
- Sankcja działa wyłącznie między stronami danej umowy.
- Kontrola administracyjna (publicznoprawna) – prowadzona przez Prezesa UOKiK.
- Skierowana na ochronę zbiorowych interesów konsumentów.
- Decyzja ma charakter generalny i dotyczy wszystkich umów zawieranych według danego wzorca.
Oba modele uzupełniają się wzajemnie. Kontrola administracyjna ma charakter prewencyjny, a sądowa – naprawczy.
Naruszenie zbiorowych interesów konsumentów
Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów (art. 24 u.o.k.k.) stanowi, że naruszeniem zbiorowych interesów konsumentów jest każde bezprawne działanie przedsiębiorcy, które może naruszać prawa większej liczby konsumentów.
Do takich praktyk zalicza się m.in.:
- wprowadzające w błąd informacje o produkcie lub cenie,
- stosowanie nieuczciwych warunków umownych,
- nieudzielanie wymaganych informacji,
- tzw. misselling – oferowanie produktów finansowych nieodpowiednich do potrzeb konsumenta.
Postępowanie w tych sprawach prowadzi Prezes UOKiK, który wydaje decyzję nakazującą zaniechanie praktyki, a także może określić środki naprawcze — takie jak złożenie publicznego oświadczenia, publikacja decyzji czy obowiązek zwrotu nienależnych świadczeń.
📚 Przykład praktyczny:
Spółka PolDom Nieruchomości S.A. oferowała umowy rezerwacyjne, w których znajdowało się postanowienie o bezzwrotnym zatrzymaniu wpłaty rezerwacyjnej w razie rezygnacji klienta. UOKiK uznał, że taki zapis narusza zbiorowe interesy konsumentów, ponieważ nie przewidywał żadnych wyjątków (np. rezygnacji z powodu braku zdolności kredytowej). Na przedsiębiorcę nałożono karę 1,5 mln zł i nakazano poinformowanie wszystkich klientów o przysługującym im prawie do zwrotu wpłaty.
Nowy model egzekwowania prawa konsumenckiego w Unii Europejskiej
Przez wiele lat skuteczność egzekwowania prawa konsumenckiego w UE była ograniczona. Dyrektywy konsumenckie nakładały na państwa członkowskie obowiązek zapewnienia skutecznych środków ochrony, ale nie precyzowały mechanizmów ich egzekwowania. W rezultacie ochrona często była tylko teoretyczna.
Sytuacja ta zmieniła się wraz z wprowadzeniem unijnego programu „Nowy ład dla konsumentów” (A New Deal for Consumers) ogłoszonego przez Komisję Europejską 11 kwietnia 2018 r.
Jego celem było wzmocnienie realnej ochrony konsumentów poprzez:
- skuteczniejsze egzekwowanie przepisów,
- wprowadzenie odstraszających sankcji,
- umożliwienie występowania z powództwami w imieniu konsumentów.
Jednym z kluczowych efektów programu była dyrektywa 2020/1828 w sprawie powództw przedstawicielskich w celu ochrony zbiorowych interesów konsumentów.
Dyrektywa 2020/1828 i powództwa przedstawicielskie
Dyrektywa 2020/1828 weszła w życie 24 grudnia 2020 r., a państwa członkowskie miały czas do 25 grudnia 2022 r. na jej implementację.
W Polsce wprowadzono ją ustawą z 24 lipca 2024 r. o zmianie ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym oraz niektórych innych ustaw, która weszła w życie 29 sierpnia 2024 r.
Nowe przepisy rozszerzyły możliwości ochrony zbiorowych interesów konsumentów poprzez:
- umożliwienie upoważnionym podmiotom (np. organizacjom konsumenckim, rzecznikom konsumentów) wytaczania powództw w imieniu grupy konsumentów,
- obejmowanie powództwami zarówno roszczeń o stwierdzenie praktyk naruszających interesy konsumentów, jak i roszczeń odszkodowawczych,
- możliwość prowadzenia takich spraw w procedurze krajowej oraz transgranicznej.
Postępowania grupowe w nowym modelu
Wdrożony model ma funkcjonować równolegle z postępowaniem administracyjnym prowadzonym przez Prezesa UOKiK.
W praktyce oznacza to, że:
- konsumenci mogą być reprezentowani przez uprawnione organizacje,
- sprawy rozstrzygają sądy okręgowe,
- orzeczenie sądu może dotyczyć zarówno stwierdzenia naruszenia, jak i zasądzenia odszkodowania.
Nowe przepisy zwiększają presję na przedsiębiorców – szczególnie tych, którzy stosują wzorce umowne w dużej skali (np. banki, operatorzy telekomunikacyjni, deweloperzy).
Zmiany w Kodeksie postępowania cywilnego
Ochronę konsumentów wzmocniono także na gruncie krajowego prawa procesowego.
Nowelizacje Kodeksu postępowania cywilnego z 2019 r. i 2023 r. wprowadziły szereg udogodnień dla konsumentów:
- Wyłączenie właściwości przemiennej przeciwko konsumentowi – art. 31 § 2 k.p.c. (przedsiębiorca nie może pozywać konsumenta w miejscu siedziby firmy).
- Właściwość przemienna dla konsumenta – art. 372 k.p.c. pozwala mu pozywać banki w miejscu swojego zamieszkania.
- Nowe postępowanie odrębne w sprawach z udziałem konsumentów – art. 458¹⁴–458¹⁶ k.p.c., obowiązujące od 1 lipca 2023 r.
Nowe przepisy mają ułatwić konsumentom dochodzenie roszczeń i promować polubowne rozwiązywanie sporów (ADR).
Promowanie dobrych praktyk w relacjach przedsiębiorca–konsument
Zgodnie z art. 458¹⁶ k.p.c., jeśli przedsiębiorca przed wytoczeniem powództwa nie próbował polubownie rozwiązać sporu lub działał w złej wierze, sąd może:
- obciążyć go kosztami procesu w całości, niezależnie od wyniku,
- a nawet podwyższyć je dwukrotnie.
To rozwiązanie ma zachęcać do stosowania metod ADR (Alternative Dispute Resolution) — takich jak mediacja czy sąd polubowny — i ograniczać przypadki, gdy konsumenci zmuszani są do długich procesów sądowych.
Wzmocnienie ochrony konsumenta a ryzyko dla przedsiębiorców
Nowe przepisy, w tym dyrektywa 2020/1828, zmiany w KPC oraz szerokie kompetencje Prezesa UOKiK, znacząco zwiększyły realne ryzyko dla przedsiębiorców, którzy nie przestrzegają zasad prawa konsumenckiego.
O ile dawniej sankcje miały często charakter potencjalny, dziś są egzekwowalne i skutecznie stosowane.
W rezultacie przedsiębiorcy powinni wdrożyć systemy compliance, obejmujące m.in.:
- bieżący przegląd i audyt stosowanych wzorców umownych,
- analizę decyzji UOKiK i orzecznictwa TSUE,
- stały monitoring zmian legislacyjnych w prawie konsumenckim,
- szkolenia personelu odpowiedzialnego za kontakt z klientami.
📄 Przykład compliance w praktyce:
Spółka EcoEnergia S.A., zajmująca się sprzedażą paneli fotowoltaicznych, wprowadziła procedurę weryfikacji wzorców umownych co 6 miesięcy. Współpracuje z kancelarią prawną, która analizuje najnowsze decyzje UOKiK. Dzięki temu firma uniknęła kary finansowej po zmianie jednego z zapisów w umowie serwisowej, który mógł zostać uznany za abuzywny.
Rejestry klauzul niedozwolonych jako narzędzie prewencji
Zarządzanie ryzykiem braku zgodności w zakresie stosowania klauzul abuzywnych wymaga od przedsiębiorców nie tylko reagowania na pojawiające się decyzje i wyroki, ale również systematycznego monitorowania już istniejących orzeczeń i rejestrów.
W tym kontekście kluczową rolę odgrywają dwa publiczne rejestry prowadzone przez Prezesa UOKiK:
- Rejestr klauzul niedozwolonych – obejmujący zapisy uznane za abuzywne przez sądy w ramach abstrakcyjnej kontroli wzorców umownych.
- Rejestr decyzji klauzulowych UOKiK – zawierający decyzje administracyjne wydawane przez Prezesa UOKiK w trybie art. 23a–23d u.o.k.k.
Oba te rejestry są ogólnodostępne i publikowane na stronie internetowej Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (www.uokik.gov.pl).
Dzięki nim przedsiębiorcy mogą:
- weryfikować, czy ich postanowienia nie pokrywają się z klauzulami już uznanymi za niedozwolone,
- analizować praktyki rynkowe i orzecznictwo,
- wdrażać skuteczne mechanizmy prewencji w ramach compliance.
Z kolei dla konsumentów rejestry stanowią narzędzie informacyjne, pozwalające zorientować się, które postanowienia w umowach są niedopuszczalne.
Wzrost świadomości konsumentów
W ostatnich latach można zaobserwować znaczny wzrost świadomości prawnej konsumentów w Polsce. Przyczyniły się do tego zarówno działania UOKiK, jak i szerokie nagłośnienie tzw. „procesów frankowych”, które unaoczniły społeczeństwu problem klauzul abuzywnych w umowach kredytowych.
Konsumenci coraz częściej korzystają z dostępnych narzędzi ochronnych:
- składają skargi do UOKiK,
- kierują pozwy do sądów,
- korzystają z pomocy miejskich i powiatowych rzeczników konsumentów,
- biorą udział w postępowaniach grupowych.
Ten wzrost świadomości oznacza, że ryzyko poniesienia odpowiedzialności przez przedsiębiorców jest realne i rosnące.
Obowiązek czujności po stronie przedsiębiorcy
Przedsiębiorca, jako profesjonalny uczestnik obrotu gospodarczego, posiada przewagę informacyjną nad konsumentem. Oznacza to, że ciąży na nim większy obowiązek staranności – w tym znajomości aktualnego orzecznictwa dotyczącego klauzul abuzywnych.
Jeżeli jakiś zapis został uznany za niedozwolony w utrwalonym orzecznictwie, przedsiębiorca nie może tłumaczyć się jego nieznajomością.
Oczekuje się, że będzie on aktywnie monitorował decyzje UOKiK oraz zmiany w prawie i orzecznictwie, a następnie dostosowywał swoje wzorce umowne do obowiązujących standardów.
📌 Przykład praktyczny:
Spółka AutoLease Polska Sp. z o.o. przez kilka lat stosowała we wzorcu umowy zapis o „bezwzględnym obowiązku zapłaty wszystkich rat leasingowych mimo wcześniejszego rozwiązania umowy”. Po tym, jak podobne postanowienia zostały wpisane do rejestru klauzul niedozwolonych, spółka nie dokonała aktualizacji wzorca. W wyniku kontroli UOKiK została ukarana karą w wysokości 1,2 mln zł oraz zobowiązana do poinformowania wszystkich klientów o bezskuteczności tego zapisu.
Systemy compliance jako narzędzie minimalizowania ryzyka
Zarządzanie ryzykiem braku zgodności z prawem konsumenckim jest dziś elementem polityki compliance w każdej profesjonalnej organizacji.
Dobrze funkcjonujący system compliance powinien obejmować:
- Analizę ryzyka – identyfikacja obszarów działalności, w których występuje kontakt z konsumentami (umowy, reklamy, obsługa posprzedażowa).
- Audyt wzorców umownych – okresowe przeglądy regulaminów i umów pod kątem potencjalnych klauzul abuzywnych.
- Procedury weryfikacyjne – konsultacje prawnicze przed wprowadzeniem nowych wzorców umów lub zmian w regulaminach.
- Szkolenia pracowników – zwłaszcza działów sprzedaży i obsługi klienta, które mają bezpośredni kontakt z konsumentami.
- Reagowanie na sygnały z rynku – śledzenie decyzji UOKiK, skarg klientów, publikacji TSUE i sądów krajowych.
Dzięki takim działaniom przedsiębiorca może nie tylko uniknąć sankcji, ale także zyskać wizerunek podmiotu rzetelnego i uczciwego, co ma coraz większe znaczenie dla konsumentów i partnerów biznesowych.
Wzajemna zależność między ochroną konsumentów a konkurencyjnością rynku
Warto podkreślić, że skuteczne egzekwowanie prawa konsumenckiego nie jest wyłącznie obciążeniem dla przedsiębiorców.
Eliminowanie z obrotu klauzul abuzywnych i nieuczciwych praktyk prowadzi do uczciwej konkurencji, w której wszyscy działają według tych samych zasad.
Przedsiębiorcy, którzy przestrzegają prawa i wdrażają zasady compliance, zyskują przewagę rynkową dzięki zaufaniu konsumentów i stabilności relacji kontraktowych.
Podsumowanie
Ryzyko braku zgodności przedsiębiorców z prawem konsumenckim, w szczególności w obszarze stosowania klauzul abuzywnych, jest dziś jednym z kluczowych wyzwań w zarządzaniu prawnym przedsiębiorstwem.
Wraz z rozwojem instrumentów ochronnych, rosnącą świadomością konsumentów oraz możliwością prowadzenia postępowań zbiorowych, sankcje za naruszenia stały się realne i dotkliwe.
Dlatego każdy przedsiębiorca działający na rynku konsumenckim powinien:
- znać aktualne przepisy i orzecznictwo,
- regularnie audytować swoje wzorce umowne,
- wdrożyć wewnętrzne procedury compliance,
- prowadzić politykę informacyjną uczciwą wobec konsumentów.
Takie działania nie tylko minimalizują ryzyko prawne, ale również budują trwałe relacje z klientami oparte na zaufaniu i przejrzystości.
Podstawa prawna
- art. 385¹–385⁵ Kodeksu cywilnego – regulacje dotyczące niedozwolonych postanowień umownych.
- art. 23a–23d, art. 24, art. 106, art. 106b ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz.U. z 2024 r. poz. 594 z późn. zm.)
- art. 138b Kodeksu wykroczeń – wykroczenie przeciwko prawom konsumenta.
- dyrektywa 93/13/EWG Rady z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich.
- dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1828 z dnia 25 listopada 2020 r. w sprawie powództw przedstawicielskich.
- ustawa z dnia 24 lipca 2024 r. o zmianie ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2024 r. poz. 1221).
- art. 458¹⁴–458¹⁶ Kodeksu postępowania cywilnego.
Tematy zawarte w poradniku
- ryzyko braku zgodności przedsiębiorców z prawem konsumenckim,
- klauzule abuzywne we wzorcach umownych,
- sankcje za stosowanie niedozwolonych postanowień,
- decyzje Prezesa UOKiK i postępowania grupowe,
- compliance i prewencja w zarządzaniu ryzykiem prawnym.
Linki do źródeł
- https://isap.sejm.gov.pl – oficjalny dostęp do aktów prawnych RP.
- https://uokik.gov.pl – Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (rejestr decyzji i klauzul).
- https://podatki.gov.pl – serwis Ministerstwa Finansów.
- https://zus.pl – Zakład Ubezpieczeń Społecznych.