Wniosek dowodowy to kluczowy element każdego procesu cywilnego – może przesądzić o wyniku sprawy. Dlatego ważne jest, aby wiedzieć, kiedy i jak go złożyć, jakie musi spełniać wymogi formalne oraz co grozi za ich niedopełnienie. Ten poradnik pomoże Ci zrozumieć cały proces, krok po kroku – od momentu planowania strategii procesowej aż po decyzję sądu o dopuszczeniu dowodu. 📌
Kiedy można zgłosić wniosek dowodowy?
Zgodnie z art. 205<sup>12</sup> Kodeksu postępowania cywilnego, moment złożenia wniosku dowodowego zależy od tego, czy w sprawie zostało wyznaczone posiedzenie przygotowawcze:
- 🧷 Jeśli posiedzenie przygotowawcze się odbyło – możesz zgłaszać dowody do momentu zatwierdzenia planu rozprawy. Po tym terminie dowody będą pomijane, chyba że:
- uprawdopodobnisz, że nie mogłeś ich wcześniej wskazać, albo
- potrzeba ich zgłoszenia wynikła później.
- 🧷 Jeśli posiedzenie przygotowawcze nie zostało zarządzone – dowody możesz zgłaszać aż do zamknięcia rozprawy, ale licz się z ryzykiem negatywnych skutków:
- jeśli sąd uzna, że działałeś opieszale,
- lub nie zastosowałeś się do jego postanowień.
🔍 Uwaga: Nawet jeżeli termin składania dowodów formalnie nie upłynął, działaj jak najszybciej – zwłoka może zaszkodzić Twojej sprawie!
Jakie wymogi musi spełniać wniosek dowodowy?
Aby sąd w ogóle rozpatrzył Twój wniosek, musi on być zgodny z wymogami formalnymi. Obowiązują tutaj dwa zestawy przepisów:
🔹 1. Wymogi ogólne – art. 126 k.p.c.
Każde pismo procesowe (czyli także wniosek dowodowy) powinno zawierać m.in.:
- oznaczenie sądu, stron i ich pełnomocników,
- sygnaturę akt,
- żądanie oraz podpis strony lub pełnomocnika.
🔹 2. Wymogi szczególne – art. 235<sup>1</sup> k.p.c.
Twój wniosek dowodowy musi dodatkowo:
- wskazać konkretny dowód (np. dokument, zeznanie świadka, opinia biegłego),
- określić fakty, które mają być wykazane tym dowodem,
- (opcjonalnie) zawierać informację, czy dowód ma być przeprowadzony na posiedzeniu zdalnym.
🧩 Przykład praktyczny:
Pan Łukasz, prowadzący sprawę o zapłatę, chciał powołać dowód z opinii biegłego na okoliczność wysokości szkody. We wniosku precyzyjnie wskazał:
✔ rodzaj dowodu – „opinia biegłego z zakresu wyceny szkód majątkowych”,
✔ fakt – „wysokość szkody powstałej w wyniku zalania lokalu 12 stycznia 2024 r.”
Dzięki temu sąd nie miał wątpliwości, co ma być przedmiotem dowodu i dopuścił go bez konieczności uzupełnień.
Co się dzieje, gdy wniosek jest niekompletny?
Sąd nie odrzuca od razu wadliwego wniosku – daje Ci szansę na poprawienie błędów.
Krok po kroku:
- 🧾 Sąd sprawdza formalnie wniosek – jeżeli nie spełnia on wymogów z art. 235<sup>1</sup> k.p.c.,
- 📬 Wezwie Cię do uzupełnienia braków – najczęściej termin wynosi 7 dni,
- ⚠️ Jeśli nie poprawisz wniosku w terminie, sąd pomija dowód – czyli nie będzie go rozpatrywać.
🧩 Przykład praktyczny:
Pani Justyna powołała dowód z nagrania rozmowy telefonicznej, ale nie wskazała, jakiego faktu dowód ten ma dotyczyć. Sąd wezwał ją do uzupełnienia informacji, a że wniosek nie został poprawiony – dowód został pominięty.
Czy sąd zawsze uwzględnia poprawny wniosek dowodowy?
❌ Nie zawsze!
Nawet jeśli Twój wniosek jest formalnie prawidłowy, sąd może odmówić dopuszczenia dowodu, jeżeli:
- jest on nieistotny dla sprawy,
- prowadziłby do nadmiernego przedłużenia postępowania,
- zmierzałby do wykazania faktu już udowodnionego.
⚖️ Wyrok sądu:
W wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 5 lipca 2023 r. (I ACa 347/23) podkreślono, że:
„Sąd nie ma obowiązku dopuszczania każdego zgłoszonego dowodu, nawet jeśli jest prawidłowo zgłoszony, jeśli uzna, że dowód nie wnosi nic nowego do sprawy i nie jest niezbędny do rozstrzygnięcia”.
Podsumowanie – co musisz zapamiętać, składając wniosek dowodowy? 📌
✔ Nie zwlekaj – zgłoś wniosek dowodowy możliwie jak najwcześniej. Im później to zrobisz, tym większe ryzyko jego pominięcia.
✔ Dopilnuj wymogów formalnych – wniosek musi zawierać oznaczenie dowodu oraz konkretne fakty, które mają być nim udowodnione.
✔ Reaguj na wezwania sądu – jeśli zostaniesz wezwany do uzupełnienia braków, zrób to w terminie.
✔ Dobrze przygotuj argumentację – przekonaj sąd, że dany dowód ma istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy.
✔ Nie zakładaj automatycznego uwzględnienia wniosku – sąd może go odrzucić, jeśli uzna, że jest nieprzydatny, spóźniony lub nieistotny.
📚 Podstawa prawna
📜 art. 126 – ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. 1964 nr 43 poz. 296, ze zm.)
📜 art. 205<sup>5</sup>, art. 205<sup>12</sup>, art. 210, art. 235<sup>1</sup>, art. 235<sup>2</sup> § 1 pkt 6 – ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego
🔖 Tematy porad zawartych w poradniku
- jak napisać wniosek dowodowy
- kiedy zgłosić dowody w sądzie cywilnym
- pominięcie dowodu przez sąd
- wymogi formalne wniosku dowodowego
- skuteczny wniosek dowodowy k.p.c.