W ostatnich latach przepisy prawa konsumenckiego w Polsce przeszły znaczące zmiany w związku z implementacją tzw. dyrektywy Omnibus. Celem unijnych regulacji jest zwiększenie przejrzystości rynku, wzmocnienie praw konsumentów oraz ujednolicenie zasad prowadzenia sprzedaży – zarówno stacjonarnej, jak i internetowej.
Nowelizacje objęły m.in. obowiązki informacyjne przedsiębiorców, sposób prezentowania cen, zasady publikowania opinii konsumentów, a także przepisy dotyczące odpowiedzialności za towar i treści cyfrowe.
Pierwszą i najbardziej odczuwalną zmianą jest wprowadzenie obowiązku podawania tzw. ceny wyjściowej przy każdej informacji o obniżeniu ceny towaru lub usługi.
1. Nowe zasady informowania o obniżeniu ceny
Jedną z najbardziej medialnych i praktycznie istotnych zmian wprowadzonych nowelizacją jest nowy sposób informowania o obniżkach cen. Nowe regulacje wynikają z dodania art. 4 ust. 2 do ustawy o informowaniu o cenach towarów i usług (u.i.c.t.u.).
Zgodnie z tym przepisem:
„W każdym przypadku informowania o obniżeniu ceny towaru lub usługi obok informacji o obniżonej cenie uwidacznia się także informację o najniższej cenie tego towaru lub tej usługi, która obowiązywała w okresie 30 dni przed wprowadzeniem obniżki.”
Przedsiębiorca, który informuje o promocji, rabacie czy wyprzedaży, ma więc obowiązek wskazania najniższej ceny danego towaru lub usługi z ostatnich 30 dni.
Co istotne – obowiązek ten dotyczy nie tylko oznaczeń cen w sklepie czy w sklepie internetowym, lecz także wszelkich reklam zawierających informację o cenie lub rabacie.
📌 Zakres podmiotowy i przedmiotowy nowych przepisów
Z pozoru mogłoby się wydawać, że nowe przepisy mają zastosowanie wyłącznie w relacjach B2C (przedsiębiorca–konsument), ponieważ dyrektywa Omnibus została stworzona z myślą o ochronie konsumentów.
Jednakże polski ustawodawca wprowadził omawianą zmianę do ustawy o informowaniu o cenach towarów i usług, a nie do ustawy o prawach konsumenta.
Zgodnie z art. 2 u.i.c.t.u., przepisów ustawy nie stosuje się jedynie do informowania o cenach w obrocie między osobami fizycznymi, które nie prowadzą działalności gospodarczej.
Wniosek:
Ustawa znajduje zastosowanie zarówno w relacjach B2C (przedsiębiorca–konsument), jak i B2B (przedsiębiorca–przedsiębiorca), o ile mamy do czynienia ze sprzedażą detaliczną.
Ostatecznie więc obowiązek informowania o najniższej cenie dotyczy także sklepów (stacjonarnych i internetowych), które oferują sprzedaż detaliczną skierowaną do przedsiębiorców.
⚙️ Zakres przedmiotowy rozszerzony na usługi
Dyrektywa Omnibus obejmowała jedynie towary, natomiast polski ustawodawca poszedł dalej i rozszerzył obowiązek informowania o najniższej cenie także na usługi.
W praktyce oznacza to, że obowiązek dotyczy nie tylko sprzedaży produktów fizycznych, ale także np.:
- usług fryzjerskich i kosmetycznych,
- usług hotelarskich,
- usług szkoleniowych czy doradczych,
- usług online (np. abonamentów cyfrowych, subskrypcji itp.).
W przypadku usług o złożonej strukturze cenowej (np. indywidualnie dopasowanych do klienta), monitorowanie cen i ustalanie „najniższej ceny z ostatnich 30 dni” może stanowić duże wyzwanie techniczne i organizacyjne.
Wymaga to dostosowania systemów informatycznych i ewidencyjnych, tak aby możliwe było archiwizowanie historii cen.
📉 Wyjątki od zasady 30 dni
Ustawodawca przewidział dwa wyjątki od obowiązku wskazywania ceny z 30 dni przed obniżką:
- Nowy produkt lub usługa (sprzedaż krótsza niż 30 dni)
→ należy podać najniższą cenę od dnia rozpoczęcia sprzedaży do dnia wprowadzenia obniżki. - Towary szybko psujące się lub z krótkim terminem przydatności
→ podaje się cenę sprzed pierwszej zastosowanej obniżki.
Takie towary obejmują m.in. produkty spożywcze, rośliny, artykuły kosmetyczne naturalne, a także niektóre produkty medyczne.
📣 Co oznacza „informowanie o obniżeniu ceny”?
Przez „informowanie” należy rozumieć każde oświadczenie, z którego wynika, że cena towaru lub usługi została obniżona.
Nie ma znaczenia forma przekazu – informacja może być przekazana słownie, graficznie, pisemnie lub wizualnie.
Przykładowe komunikaty, które stanowią „informowanie o obniżeniu ceny”:
- „-15% na wszystko”
- „Rabat 50 zł”
- „Wyprzedaż”, „Promocja”, „Happy Hours”, „Taniej o VAT”, „Tniemy ceny”
- Przekreślona cena i nowa cena obok
Każdy taki komunikat wymaga ujawnienia najniższej ceny z 30 dni przed obniżką.
📊 Obowiązek ustalenia ceny wyjściowej
W celu spełnienia obowiązku przedsiębiorca musi ustalić:
- jaka była najniższa cena danego towaru lub usługi w ciągu 30 dni poprzedzających obniżkę,
- i uwidocznić ją obok ceny promocyjnej.
Od tej ceny należy też obliczać wartość rabatu (zarówno kwotowego, jak i procentowego).
Przykład:
Sklep z elektroniką „TechZone” sprzedawał telewizor w ostatnich tygodniach:
- 1–10 września – 2999 zł
- 11–20 września – 2799 zł
- 21–30 września – 2899 zł
Od 1 października ogłoszono promocję: „Cena obniżona o 400 zł”.
Najniższą ceną z ostatnich 30 dni jest 2799 zł, więc obniżkę należy liczyć właśnie od tej wartości.
Cena promocyjna wynosząca 2599 zł powinna być opisana w sposób czytelny, np.:
Cena promocyjna: 2599 zł
Najniższa cena z 30 dni przed obniżką: 2799 zł
🧾 Wymogi dotyczące czytelności
Cena wyjściowa musi być łatwo zauważalna dla konsumenta.
Nie wystarczy samo jej umieszczenie – kluczowe znaczenie ma sposób prezentacji.
Niedopuszczalne będzie:
- stosowanie zbyt małej czcionki,
- ukrywanie ceny w mało widocznym miejscu,
- stosowanie kontrastu kolorów utrudniającego odczytanie.
⚠️ Jeśli przeciętny konsument nie jest w stanie łatwo zauważyć ceny wyjściowej, przedsiębiorca naraża się na zarzut naruszenia przepisów o ochronie konsumentów (UOKiK może uznać to za praktykę wprowadzającą w błąd).
🛍 Komunikaty ogólne a szczegółowe
W przypadku ogólnych informacji, np.
„Dzisiaj -25% na wszystkie kurtki zimowe”,
informacja o cenie wyjściowej musi znaleźć się na każdym produkcie objętym promocją, np. na metce, karcie produktowej lub w opisie online.
Natomiast w reklamach ogólnych, które nie wskazują konkretnych produktów ani cen (np. hasło „Jesienna wyprzedaż – tylko w ten weekend!”),
– nie ma obowiązku podawania ceny wyjściowej.
❌ Kiedy obowiązek nie występuje
Obowiązek nie powstaje, jeśli przedsiębiorca:
- obniża ceny, ale o tym nie informuje (np. zmienia cennik bez kampanii promocyjnej),
- stosuje reklamy porównawcze, które wskazują różnice między jego cenami a cenami konkurencji (bez ogłoszenia o obniżce),
- stosuje promocje nieoparte na obniżeniu ceny konkretnego produktu, np.:
- indywidualne kody rabatowe (newsletter, program lojalnościowy, urodziny klienta),
- rabaty punktowe w programach lojalnościowych,
- akcje „kup 2 produkty, trzeci za 1 zł”.
W takich przypadkach nie dochodzi do „informowania o obniżeniu ceny”, więc przepis art. 4 ust. 2 u.i.c.t.u. nie ma zastosowania.
📘 Wytyczne Komisji Europejskiej
Komisja Europejska w swoich wytycznych podkreśliła, że obowiązek podawania ceny wyjściowej nie obejmuje akcji promocyjnych, które nie dotyczą konkretnych towarów lub usług.
Chodzi o sytuacje, w których konsument nie może przypisać konkretnej obniżki do konkretnego produktu.
Takie przypadki to np.:
- rabaty przyznawane indywidualnie,
- promocje lojalnościowe z punktami,
- akcje wiązane oparte na mechanizmie „kup x, a następny za 1 zł”.
2. Zmiany dotyczące opinii konsumentów – nowe obowiązki i zakazy
Jednym z obszarów, które zostały szczegółowo uregulowane po wdrożeniu dyrektywy Omnibus, są opinie i rekomendacje konsumentów publikowane w internecie.
Nowe przepisy wprowadzają obowiązek transparentnego informowania o sposobie weryfikacji opinii, a także zakaz publikowania fałszywych lub zniekształconych opinii.
📢 Obowiązek informowania o sposobie weryfikacji opinii
Zgodnie z art. 6 ust. 4 pkt 7 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (u.p.n.p.r.):
„Informowanie o tym, czy i w jaki sposób przedsiębiorca umożliwiający dostęp do wystawionych przez konsumentów opinii o produktach zapewnia, aby publikowane opinie pochodziły od konsumentów, którzy nabyli lub używali danego produktu, stanowi istotną informację, której brak uważa się za zaniechanie wprowadzające w błąd.”
Oznacza to, że przedsiębiorca musi jasno poinformować konsumentów, czy weryfikuje autentyczność opinii i w jaki sposób to robi.
Jeżeli nie weryfikuje opinii – może to wprost zakomunikować (np. komunikatem: „Opinie nie są weryfikowane pod kątem zakupu produktu”).
Wtedy nie narusza przepisów, ponieważ spełnia obowiązek informacyjny.
Natomiast jeśli przedsiębiorca deklaruje, że dokonuje weryfikacji opinii, to musi rzeczywiście podjąć uzasadnione i proporcjonalne działania, aby sprawdzić, czy opinie pochodzą od osób, które rzeczywiście kupiły lub używały produkt.
⚖️ Czym są „uzasadnione i proporcjonalne działania”?
Przepisy nie definiują szczegółowo, jakie środki należy zastosować, pozostawiając to ocenie przedsiębiorcy.
Jednak działania te powinny być realne, możliwe do wykonania i proporcjonalne do skali działalności.
W praktyce mogą to być m.in.:
- umożliwienie wystawiania opinii wyłącznie po zalogowaniu w systemie klienta,
- powiązanie możliwości wystawienia opinii z konkretnym numerem zamówienia,
- automatyczne wysyłanie zaproszeń do oceny tylko do osób, które rzeczywiście dokonały zakupu,
- ręczna weryfikacja lub filtrowanie opinii przed publikacją (np. sprawdzanie powiązania konta z zamówieniem).
⚠️ Uwaga!
Jeżeli przedsiębiorca deklaruje, że weryfikuje opinie, a w rzeczywistości nie podejmuje żadnych działań w tym zakresie,
jego zachowanie będzie stanowiło nieuczciwą praktykę rynkową.
Podstawą prawną takiej kwalifikacji jest art. 7 pkt 25 u.p.n.p.r., który stanowi, że:
„Nieuczciwą praktyką rynkową w każdych okolicznościach jest twierdzenie, że opinie o produkcie zostały zamieszczone przez konsumentów, którzy faktycznie używali lub nabyli produkt, gdy przedsiębiorca nie podjął uzasadnionych i proporcjonalnych kroków w celu sprawdzenia tego faktu.”
📍 Gdzie i jak zamieszczać informację o weryfikacji opinii?
Zgodnie z nowymi przepisami, informacja o sposobie weryfikacji opinii powinna znajdować się bezpośrednio przy miejscu, w którym konsumenci zapoznają się z opiniami – np.:
- w zakładce „Opinie” na stronie produktu,
- w sekcji recenzji w sklepie internetowym,
- w regulaminie systemu ocen na platformie sprzedażowej.
Informacja ta musi być łatwo dostępna, jasna i zrozumiała, tak aby przeciętny konsument mógł z niej skorzystać bez wysiłku.
Nie wystarczy więc ukrycie jej w długim regulaminie lub polityce prywatności – komunikat musi być widoczny obok opinii lub linku do nich.
🧠 Zakres przedmiotowy – co uznaje się za „produkt”?
Obowiązek ten dotyczy opinii o produktach, a pojęcie „produkt” zostało zdefiniowane w art. 2 pkt 3 u.p.n.p.r. jako:
„towary, usługi, nieruchomości, usługi cyfrowe, treści cyfrowe, a także prawa i obowiązki wynikające ze stosunków cywilnoprawnych.”
Oznacza to, że przepisy dotyczą nie tylko sklepów z fizycznymi towarami, ale także:
- usług (np. fryzjerskich, hotelarskich, doradczych),
- produktów cyfrowych (np. e-booków, kursów online, subskrypcji),
- nieruchomości (np. opinii o deweloperach czy biurach nieruchomości).
❌ Zakaz publikowania fałszywych lub zmanipulowanych opinii
Kolejną istotną zmianą jest wprowadzenie bezwarunkowego zakazu zamieszczania nieprawdziwych opinii.
Zgodnie z art. 7 pkt 26 u.p.n.p.r.:
„Nieuczciwą praktyką rynkową w każdych okolicznościach jest zamieszczanie lub zlecanie zamieszczenia innej osobie nieprawdziwych opinii lub rekomendacji konsumentów albo zniekształcanie opinii lub rekomendacji konsumentów w celu promowania produktów.”
Przepis ten obejmuje zarówno publikowanie fikcyjnych opinii przez samego przedsiębiorcę, jak i zlecanie takich działań innym podmiotom, np. agencjom marketingowym czy firmom oferującym „pakiety pozytywnych opinii”.
Również manipulowanie istniejącymi opiniami (np. ukrywanie negatywnych lub zmienianie treści pozytywnych recenzji) stanowi naruszenie przepisów.
Przykład praktyczny:
Firma „EcoHome” sprzedająca środki czystości online zleciła agencji marketingowej publikację 100 pozytywnych opinii o swoich produktach na forach i w serwisach porównawczych, mimo że żaden z autorów nie kupił tych produktów.
Taka praktyka stanowi nieuczciwą praktykę rynkową w rozumieniu art. 7 pkt 26 u.p.n.p.r.
Przedsiębiorca ponosi za nią odpowiedzialność, nawet jeśli sam nie zamieścił opinii, lecz zlecił ich publikację.
⚠️ Co grozi za naruszenie przepisów?
Za stosowanie nieuczciwych praktyk rynkowych Prezes UOKiK może nałożyć karę pieniężną sięgającą nawet 10% rocznego obrotu przedsiębiorcy.
Dodatkowo przedsiębiorca może zostać zobowiązany do:
- usunięcia nieprawdziwych opinii,
- opublikowania sprostowania,
- wypłaty odszkodowania konsumentom, którzy zostali wprowadzeni w błąd.
📚 Podstawa prawna
- art. 6 ust. 4 pkt 7 – ustawa z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz.U. z 2022 r. poz. 1233)
- art. 7 pkt 25–26 – ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym
- dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2161 z dnia 27 listopada 2019 r.
🔍 Tematy porad
- weryfikacja opinii konsumentów Omnibus
- zakaz fałszywych recenzji w e-commerce
- odpowiedzialność za manipulację opiniami
- obowiązki sklepów internetowych 2025
- transparentność opinii o produktach