Najnowszy wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 18 lutego 2025 r. (sygn. II FSK 878/23) otwiera podatnikom drogę do wstecznej zmiany metody rozliczania różnic kursowych. Sąd uznał, że korekta deklaracji podatkowej może dotyczyć nie tylko błędów faktycznych, ale również oświadczeń woli, czyli decyzji podatnika wyrażonych w formularzu (np. wyboru metody rozliczeń). To oznacza realną szansę poprawy sytuacji finansowej dla wielu przedsiębiorców.
Metody rozliczania różnic kursowych
Podatnicy podatku dochodowego od osób prawnych (CIT) mają do wyboru dwie metody:
- metodę rachunkową – zgodnie z przepisami o rachunkowości, która obejmuje m.in. niezrealizowane różnice kursowe (np. z wyceny aktywów i pasywów w walutach obcych),
- metodę podatkową – prostszą, w której uwzględnia się wyłącznie zrealizowane różnice kursowe (np. przy zapłacie faktury lub spłacie kredytu).
Do tej pory wybór jednej z metod uznawano za ostateczny, a jego zmiana możliwa była wyłącznie „na przyszłość”. Omawiany wyrok NSA zmienia ten pogląd.
Sprawa leasingodawcy – jak doszło do wyroku?
Przedmiotem sprawy była spółka leasingowa, która:
- do końca 2019 r. rozliczała różnice kursowe metodą rachunkową,
- w zeznaniu CIT-8 za 2019 r. zrezygnowała z tej metody i wybrała metodę podatkową,
- po kilku miesiącach uznała, że zmiana była niekorzystna, ponieważ obsługa tysięcy kontraktów w euro i brak odpowiedniego modułu księgowego generowały ogromne koszty,
- postanowiła wrócić do metody rachunkowej, składając korektę deklaracji ze „wsteczną zmianą” wyboru metody.
Spółka zwróciła się o interpretację indywidualną, pytając, czy taka korekta jest dopuszczalna.
Stanowisko organu podatkowego
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej odmówił, twierdząc, że:
- korekta deklaracji dotyczy wyłącznie błędów,
- oświadczenia woli (takie jak wybór metody) nie mogą być zmieniane wstecz,
- raz podjęta decyzja podatnika wiąże go na przyszłość.
Stanowisko sądów
- WSA w Warszawie nie zgodził się z organem i uchylił interpretację, uznając, że:
- art. 9b ustawy o CIT nie zawiera zakazu zmiany metody w drodze korekty,
- art. 81 § 1 Ordynacji podatkowej ogranicza możliwość korekty tylko wtedy, gdy ustawa wyraźnie to przewiduje,
- podatnik może korygować zarówno oświadczenia wiedzy, jak i oświadczenia woli.
- NSA podtrzymał ten pogląd, wskazując, że:
- ustawodawca nie wprowadził żadnych terminów ani zakazów dotyczących korekty wyboru metody,
- ograniczeń nie można domniemywać,
- skoro deklaracja zawiera integralne oświadczenia podatnika, to wszystkie jej elementy mogą być korygowane.
Co to oznacza dla przedsiębiorców?
Wyrok NSA ma doniosłe skutki praktyczne:
✔ możliwość korekty wstecznej – przedsiębiorcy mogą zmieniać metodę rozliczania różnic kursowych także za wcześniejsze lata, jeśli okaże się, że inny sposób byłby korzystniejszy,
✔ szansa na poprawę wyniku finansowego – wybór metody ma istotny wpływ na wysokość podstawy opodatkowania,
✔ prawo do elastyczności – korekta dotyczy nie tylko CIT-8, ale także innych deklaracji, w których podatnicy składają oświadczenia woli.
📌 Przykład:
Spółka transportowa z Krakowa w 2021 r. wybrała metodę podatkową. Po dwóch latach zauważyła, że rozliczanie tylko zrealizowanych różnic kursowych obniżyło jej koszty podatkowe o kilka milionów złotych. Dzięki wyrokowi NSA spółka może cofnąć się do 2021 r., skorygować CIT-8 i przejść na metodę rachunkową, poprawiając swoje wyniki.
Podstawa prawna
- art. 9b ust. 1 ustawy z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. 2024 poz. 2260, ze zm.) – regulacja metod rozliczania różnic kursowych,
- art. 81 § 1 ustawy z 29.08.1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz.U. 2023 poz. 2383, ze zm.) – zasady składania korekt deklaracji,
- wyrok NSA z 18.02.2025 r., II FSK 878/23.
Tematy porad zawartych w artykule
- wsteczna zmiana metody rozliczania różnic kursowych,
- korekta deklaracji CIT-8 a oświadczenia woli,
- wybór metody podatkowej lub rachunkowej przy różnicach kursowych,
- wyrok NSA 2025 a prawa podatnika.