1. Strona główna
  2. Podatki, Rachunkowość, Kadry, ZUS, BHP, AML, Finanse i Ubezpieczenia, Dotacje, Sygnaliści
  3. AML
  4. Airdropy w świetle polskiego prawa: jak je kwalifikować cywilnie i (przygotować się do) rozliczeń publicznoprawnych
Wyszukiwanie...
Data publikacji: 30.11.2025

Airdropy w świetle polskiego prawa: jak je kwalifikować cywilnie i (przygotować się do) rozliczeń publicznoprawnych

Spis treści

Airdropy – darmowe przydziały tokenów lub NFT dystrybuowane na portfele spełniające warunki zapisane w smart kontrakcie – są dziś powszechną praktyką w Web3. Z punktu widzenia polskiego prawa problemem nie jest technologia, lecz kwalifikacja prawna samego przysporzenia: czy to darowizna, wynagrodzenie za usługę, pożytek prawa, a może (jak twierdzą czasem twórcy) „odszkodowanie”? W poradniku systematyzuję funkcje airdropów, przedstawiam możliwe kwalifikacje na gruncie prawa prywatnego i wskazuję, jak praktycznie dokumentować okoliczności, aby zminimalizować ryzyko sporu.

Dlaczego airdropy są ważne z perspektywy prawa i biznesu

  • To realny przepływ wartości – często o znacznej skali – który może uruchamiać skutki cywilne i podatkowe.
  • Ten sam mechanizm technologiczny (smart kontrakt) może pełnić różne funkcje prawne, zależnie od kontekstu ogłoszenia, warunków i aktywności użytkownika.
  • Brak „szufladki ustawowej” wymusza case-by-case – ale da się zbudować algorytm decyzyjny, który w większości przypadków działa.

Jak działają airdropy w praktyce

  • Istota: projekt rozsyła tokeny na portfele spełniające warunki (np. określona liczba transakcji, posiadanie innych tokenów, staking, wykonanie zadań marketingowych).
  • Kanał realizacji: smart kontrakt (auto-transfer) lub panel do „claim” – użytkownik potwierdza wolę przyjęcia.
  • Motywacje projektów:
    • gratyfikacja najwcześniejszych użytkowników (czas i ryzyko technologiczne),
    • marketing (budowanie popytu i społeczności),
    • integracja ekosystemów (bonusy dla posiadaczy innego tokena),
    • kompensacja reputacyjna po wcześniejszych problemach (często wyłącznie w warstwie narracji).

Token jako przedmiot prawa: punkt wyjścia

De lege lata tokeny najrozsądniej traktować jako inne prawa majątkowe (sui generis) – mają wartość ekonomiczną, ale nie są „rzeczami” w rozumieniu art. 45 k.c., nie dają się też prosto podciągnąć pod wierzytelność czy klasyczne prawa rzeczowe. Jednocześnie w prawie publicznym funkcjonuje odrębne pojęcie waluty wirtualnej (na potrzeby AML itp.).

Ustawa AML – art. 2 ust. 2 pkt 26 (fragment definicji): „[Waluta wirtualna] to cyfrowe odwzorowanie wartości, które (…) jest wymienialne w obrocie gospodarczym na prawne środki płatnicze, akceptowane jako środek wymiany, może być elektronicznie przechowywane lub przenoszone oraz może być przedmiotem handlu elektronicznego.” ISAP

Ważne: AML i podatki korzystają z tej definicji dla swoich celów. Nie przesądza ona, czym token jest na gruncie prawa cywilnego (umowy, odpowiedzialność).

Smart kontrakt a oświadczenie woli: czy mamy umowę?

Warunkiem zawarcia umowy w polskim prawie są zgodne oświadczenia woli. Kodeks cywilny wprost dopuszcza formy elektroniczne i dorozumiane:

art. 60 k.c.: „Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wola osoby dokonującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny, w tym również przez ujawnienie tej woli w postaci elektronicznej (oświadczenie woli).” Lex SIP

Wniosek praktyczny

  • Airdrop z „claim”: kliknięcie = wyraźne przyjęcie świadczenia na warunkach kampanii → relacja umowna.
  • Automatyczny zrzut bez działania odbiorcy: brak nowego oświadczenia po stronie użytkownika → zwykle poza reżimem kontraktowym, chyba że wcześniej istniały ogłoszone warunki i aktywność użytkownika stanowiła dorozumiane przystąpienie.

Cztery funkcje airdropów i ich znaczenie prawne

1) Gratyfikacyjna (nagroda za wczesną aktywność)

  • Projekt dziękuje early adopterom: testy, zgłoszenia błędów, ryzyko utraty środków.
  • Jeżeli wcześniej ogłoszono ramy kampanii (np. „wykonaj X transakcji testowych”), kwalifikacja zmierza do umowy o świadczenie usług z wynagrodzeniem w tokenach (szczegóły niżej).

2) Marketingowa

  • Twórcy pobudzają popyt: zapowiedź airdropa zwiększa aktywność, przyciąga inwestorów i influencerów; działania promocyjne bywają „zadaniami”.
  • Jeżeli „zadania” są elementem kampanii – patrz usługi.

3) Integracja ekosystemów

  • Bonusy dla posiadaczy innego tokena (snapshot/staking).
  • Gdy jedynym kryterium jest posiadanie/staking – kwalifikacja do pożytków prawa (art. 54 k.c.).

4) Kompensacyjna (po kłopotach poprzedniego projektu)

  • W praktyce często to gest reputacyjny. Samo nazwanie „kompensacją” nie tworzy reżimu odpowiedzialności odszkodowawczej bez spełnienia przesłanek z art. 415/471 k.c. (poniżej).

Trzy podstawowe „szufladki” cywilnoprawne dla airdropów

A) Airdrop jako wynagrodzenie za usługi (najczęstszy w kampaniach „zadaniowych”)

Gdy projekt ogłasza warunki (testy, swapy, marketing) i użytkownik je realizuje, airdrop jest zapłatą.

  • art. 750 k.c.: „Do umów o świadczenie usług, które nie są uregulowane innymi przepisami, stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu.” Lex SIP
  • art. 735 § 1 k.c.: „Jeżeli ani z umowy, ani z okoliczności nie wynika, że przyjmujący zlecenie zobowiązał się wykonać je bez wynagrodzenia, za wykonanie zlecenia należy się wynagrodzenie.” Lex SIP

Dlaczego to działa:

  • Jest świadczenie starannego działania po stronie użytkownika.
  • Jest korzyść dla projektu (testy, adopcja, marketing).
  • Są ogłoszone warunki – łatwo wykazać więź obligacyjną.

Przykład 1 (zmienione dane)
Spółka ChainPilot Sp. z o.o. publikuje zasady: „wykonaj ≥ 50 transakcji na sieci testowej i zgłoś min. 2 uwagi UX do dnia 15.10.2025 r.”. Pan Hubert realizuje zadania; 28.10.2025 r. klika claim i otrzymuje 2 000 CPT. Kwalifikacja: umowa o świadczenie usług (art. 750 k.c.), airdrop = wynagrodzenie (art. 735 § 1 k.c.).

Tipy dowodowe (📌)

  • Zrób zrzuty z ogłoszenia (data, treść, link), zapisz tx-hashe, daty, adres portfela.
  • Zarchiwizuj warunki (PDF), bo posty w mediach społecznościowych znikają.

B) Airdrop jako darowizna (realny, ale rzadziej niż się wydaje)

Gdy nie było kampanii z zadaniami i projekt ex post rozdaje tokeny w duchu „podziękowania”, a użytkownik jedynie akceptuje (claim) – możemy mówić o darowiźnie.

  • art. 888 § 1 k.c.: „Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.” Lex SIP

Granica
Jeśli użytkownicy od dawna wykonywali czynności „pod airdrop” (choćby bez formalnej zapowiedzi, ale w oczekiwaniu na nagrodę), „nieodpłatność” jest pozorna – bliżej do usług.

Przykład 2 (zmienione dane)
Zespół AuroraNet – bez wcześniejszej kampanii – ogłasza, że każdy, kto kiedykolwiek wysłał transakcję w fazie testów (bez stawiania zadań), może odebrać 300 AUR. Pani Kinga klika claim. Kwalifikacja: darowizna (art. 888 § 1 k.c.).

C) Airdrop jako pożytek prawa (gdy liczy się samo posiadanie/staking)

Jeżeli jedyną przesłanką jest snapshot posiadania albo okres stakingu – airdrop to dochód z prawa, czyli pożytek.

  • art. 54 k.c.: „Pożytkami prawa są dochody, które prawo to przynosi zgodnie ze swym społeczno-gospodarczym przeznaczeniem.” Lex SIP

Intuicja
To podobne do odsetek (dochód z wierzytelności) lub dywidendy (dochód z praw udziałowych): o prawie do airdropa decyduje stan posiadania w konkretnej dacie/okresie, bez dodatkowego świadczenia.

Przykład 3 (zmienione dane)
Fundacja Nexa Labs ogłasza: „Snapshot z dnia 30.09.2025 r.: za każde 10 tokenów NEX, posiadacz otrzyma 1 token XEN.” Pan Igor nic nie robi – 03.10.2025 r. automatycznie wpływa mu XEN. Kwalifikacja: pożytki prawa (art. 54 k.c.).

„Airdrop jako odszkodowanie”? Co naprawdę mówi prawo

Deklaracja „kompensujemy straty” nie tworzy automatycznie podstawy do odszkodowania. Aby mówić o odpowiedzialności:

  • Delikt (art. 415 k.c.): „Kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia.” Lex SIP
  • Kontrakt (art. 471 k.c.): „Dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że (…) nie ponosi odpowiedzialności.” Lex SIP

Dlaczego w praktyce rzadko to działa

  • Inwestorzy z rynku wtórnego nie mają umowy z emitentem.
  • Spadek ceny bywa wynikiem ryzyka rynkowego (zmienność, sentyment), a nie bezprawnego działania.
  • Trudno wykazać normalny związek przyczynowy między działaniem zespołu a stratą.

Wniosek: airdrop „odszkodowawczy” to przeważnie gest reputacyjny/marketingowy, a nie odszkodowanie w rozumieniu k.c.

Kto jest stroną „po drugiej stronie” smart kontraktu?

  • W projektach scentralizowanych (spółka, fundacja) kontrahentem jest emitent/dystrybutor tokenów (identyfikowalny podmiot).
  • W projektach zdecentralizowanych (DAO) identyfikacja strony jest trudniejsza – to ryzyko egzekucyjne i jurysdykcyjne.

Dobre praktyki dowodowe (📌)

  • Archiwizuj ogłoszenia kampanii (z datą), regulaminy, repo, adresy kontraktów.
  • Zapisuj hash-e transakcji, adres portfela, daty snapshotów i claimów.
  • Notuj organizatora (spółka/fundacja/DAO), dane rejestrowe, jurysdykcję.

Algorytm kwalifikacji airdropa (krok po kroku)

  1. Czy warunki „zadaniowe” ogłoszono zawczasu?
    • Tak → Usługi (art. 750 k.c.) + wynagrodzenie (art. 735 § 1 k.c.).
    • Nie → dalej.
  2. Czy jedynym kryterium było posiadanie/staking?
    • Tak → Pożytki prawa (art. 54 k.c.).
    • Nie → dalej.
  3. Czy odbiorca musiał tylko „kliknąć claim”, bez zadań?
    • Tak → Darowizna (art. 888 § 1 k.c.).
    • Nie → zazwyczaj automatyczny przychód z tytułu posiadania (praktycznie – pożytek prawa).
  4. Czy projekt nazywa to „kompensacją”?
    • Nazwa nie decyduje. Sprawdź przesłanki z art. 415/471 k.c. – w większości przypadków niespełnione.

Praktyczne przykłady (zmienione dane)

Case A – farmer airdropów
Pani Laura prowadzi 6 portfeli i przez 8 tygodni realizuje zadania na protokole MetaFlow (swapy, LP, głosowania w testowej DAO). Zespół wcześniej opublikował warunki; następnie uruchamia panel claim. Kwalifikacja: usługi (art. 750 k.c.), airdrop = wynagrodzenie (art. 735 § 1 k.c.).

Case B – snapshot integracyjny
Pan Oskar trzyma 5 000 tokenów ZEP. Nowy projekt YottaX ogłasza, że posiadacze ZEP z dnia 01.09.2025 r. automatycznie otrzymają YTX w proporcji 1:10. Kwalifikacja: pożytki prawa (art. 54 k.c.).

Case C – „kompensacja” po krachu
Po problemach projektu OrbisOne zespół OrbisNext przyznaje posiadaczom starego tokena automatyczny airdrop. Kwalifikacja: marketing/gest reputacyjny. Brak wykazanych przesłanek z art. 415/471 k.c. → nie odszkodowanie w sensie k.c.

Najczęstsze błędy i jak ich uniknąć (⚠️)

  • „Darmowe = darowizna” – jeśli robiłeś zadania po ogłoszeniu zasad, to usługi z wynagrodzeniem, nie darowizna.
  • Brak dokumentacji – bez screenów i hashy trudniej obronić kwalifikację (i późniejsze rozliczenia).
  • Ignorowanie kontekstu – automatyczny zrzut za posiadanie ≠ to samo co claim po kampanii z zadaniami.
  • Nadmierna wiara w „kompensację” – bez przesłanek deliktowych/kontraktowych to nie jest odszkodowanie.

Podsumowanie – co zapamiętać

  • Airdropy nie są jednolite: funkcja i przebieg decydują o reżimie prawnym.
  • Usługi (art. 750 + 735 § 1 k.c.) – gdy były zadania ogłoszone zawczasu.
  • Darowizna (art. 888 § 1 k.c.) – gdy projekt ex post rozdaje tokeny bez zadań, a odbiorca po prostu przyjmuje.
  • Pożytki prawa (art. 54 k.c.) – gdy kryterium to posiadanie/staking bez aktywności.
  • „Odszkodowanie” – z reguły nie (brak przesłanek z art. 415/471 k.c.).
  • Dowody, dowody, dowody – archiwizuj ogłoszenia, snapshoty, transakcje, kontrakty.

Podstawa prawna (cytowane przepisy – kolejność pojawiania się w tekście)

  • art. 2 ust. 2 pkt 26 – ustawa z 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (AML) – definicja waluty wirtualnej. ISAP
  • art. 60 – ustawa z 23 kwietnia 1964 r., Kodeks cywilny – forma oświadczenia woli (także elektroniczna). Lex SIP
  • art. 750 – Kodeks cywilny – stosowanie przepisów o zleceniu do nienazwanych umów o świadczenie usług. Lex SIP
  • art. 735 § 1 – Kodeks cywilny – zasada odpłatności zlecenia (wynagrodzenie należy się co do zasady). Lex SIP
  • art. 888 § 1 – Kodeks cywilny – definicja darowizny (bezpłatne świadczenie kosztem majątku darczyńcy). Lex SIP
  • art. 54 – Kodeks cywilny – pożytki prawa (dochody z prawa zgodne z jego przeznaczeniem). Lex SIP
  • art. 415 – Kodeks cywilny – odpowiedzialność deliktowa (zasada winy). Lex SIP
  • art. 471 – Kodeks cywilny – odpowiedzialność kontraktowa (ex contractu). Lex SIP

Tematy porad zawartych w poradniku

  • „kwalifikacja airdropów w polskim prawie”
  • „airdrop darowizna czy usługa”
  • „pożytki prawa airdrop staking”
  • „odszkodowanie airdrop a art. 415 k.c.”

Przydatne oficjalne źródła (pełne adresy URL)

Powiązane porady:
Czy ta porada była dla Ciebie pomocna?
Yes No

Zobacz również: