Prawo do zaskarżania decyzji podatkowych to jeden z filarów ochrony podatnika przed nieprawidłowym działaniem organów skarbowych. Skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego możesz wnieść, gdy nie zgadzasz się z rozstrzygnięciem wydanym przez organ podatkowy drugiej instancji (np. dyrektora izby administracji skarbowej lub samorządowe kolegium odwoławcze).
Decyzja administracyjna to dokument, który musi zawierać:
- oznaczenie organu, który ją wydał,
- wskazanie adresata (czyli np. podatnika lub przedsiębiorcy),
- rozstrzygnięcie o istocie sprawy,
- podpis osoby reprezentującej organ.
Jeżeli powyższe warunki są spełnione, masz do czynienia z decyzją administracyjną, od której co do zasady przysługuje odwołanie, a następnie – w razie jego nieuwzględnienia – skarga do sądu administracyjnego.
Jakie decyzje podatkowe można zaskarżyć?
Zaskarżeniu do sądu podlegają wyłącznie decyzje podatkowe wydane w drugiej instancji. Są to przede wszystkim decyzje, które:
- określają lub ustalają wysokość Twojego zobowiązania podatkowego,
- ustalają prawidłową wysokość zwrotu podatku,
- określają wysokość dochodu, straty, zaliczki czy odsetek za zwłokę,
- dotyczą nadpłaty podatku, ulg, umorzeń lub zabezpieczenia zobowiązania,
- orzekają o odpowiedzialności podatkowej podatnika, płatnika, inkasenta, osób trzecich lub spadkobierców,
- nakładają kary pieniężne lub dotyczą zarządzenia konwoju (w zakresie decyzji Krajowej Administracji Skarbowej).
Przykład 1:
Pani Anna, prowadząca sklep internetowy w Lublinie, otrzymała decyzję naczelnika urzędu skarbowego, która określiła jej zobowiązanie w VAT na kwotę 55 000 zł. Po wniesieniu odwołania sprawą zajął się dyrektor Izby Administracji Skarbowej, który utrzymał w mocy decyzję pierwszej instancji. Pani Anna nie zgadza się z rozstrzygnięciem i decyduje się na wniesienie skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie.
Przykład 2:
Firma budowlana z Poznania otrzymała decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego dotyczącą podatku od nieruchomości, która określała zaległość na łączną kwotę 18 000 zł. Przedsiębiorca po wyczerpaniu środków odwoławczych wnosi skargę do sądu administracyjnego, domagając się uchylenia decyzji ze względu na błędne ustalenie podstawy opodatkowania.
Kiedy nie można zaskarżyć decyzji podatkowej?
Skarga nie przysługuje:
- od decyzji, która nie została jeszcze doręczona podatnikowi – musi być ona skutecznie wprowadzona do obrotu prawnego,
- od decyzji nieostatecznej, z wyjątkiem skarg składanych przez Prokuratora, Rzecznika Praw Obywatelskich lub Rzecznika Praw Dziecka,
- od decyzji wydanej w wyniku kontroli celno-skarbowej, jeżeli nie przeszła ścieżki odwoławczej (chyba że dotyczą one ulg w spłacie zobowiązań – art. 67d o.p.).
Przykład:
Pan Marcin prowadzący działalność transportową w Katowicach otrzymał zawiadomienie o wydaniu decyzji podatkowej, ale formalnie jej nie odebrał. Wniósł skargę do sądu administracyjnego, jednak została ona odrzucona jako niedopuszczalna, bo decyzja nie została mu skutecznie doręczona.
Kto rozpatruje odwołania od decyzji podatkowych?
Standardowo, odwołanie od decyzji organu podatkowego pierwszej instancji rozpatruje organ podatkowy wyższego stopnia. Najczęściej jest to:
- Dyrektor Izby Administracji Skarbowej – dla decyzji wydawanych przez naczelnika urzędu skarbowego,
- Samorządowe Kolegium Odwoławcze – dla decyzji dotyczących podatków lokalnych,
- W przypadku decyzji naczelnika urzędu celno-skarbowego – od 1 lipca 2023 r. odwołanie rozpatruje Dyrektor Izby Administracji Skarbowej właściwy ze względu na siedzibę tego urzędu.
Wcześniej istniały wyjątki od tej reguły, zwłaszcza w sprawach prowadzonych przez naczelników urzędów celno-skarbowych (NUCS), gdzie odwołanie rozpatrywał ten sam organ, który wydał decyzję. Było to krytykowane przez ekspertów, ponieważ pozbawiało podatników realnej kontroli instancyjnej i sprawiało, że decyzje odwoławcze miały charakter fasadowy. Sytuację zmieniła ustawa z 9 marca 2023 r., która przywróciła standardową ścieżkę odwoławczą także w tych sprawach.
Jakie formalności należy spełnić, by skutecznie wnieść skargę?
- Skargę możesz wnieść wyłącznie od ostatecznej decyzji podatkowej (czyli takiej, od której nie przysługuje już zwykłe odwołanie).
- Skarga musi być złożona w terminie 30 dni od dnia doręczenia decyzji drugiej instancji.
- Skargę składa się za pośrednictwem organu, który wydał zaskarżaną decyzję.
- Skarga powinna spełniać wymogi formalne (m.in. zawierać żądanie uchylenia lub zmiany decyzji, uzasadnienie, podpis i adres skarżącego).
⚠️ Pamiętaj: Wyjątkowo, w przypadku decyzji o ulgach w spłacie zobowiązań podatkowych (art. 67d o.p.), decyzję można zaskarżyć od chwili jej wydania, nawet przed doręczeniem.
Podsumowanie – kluczowe wskazówki
- Skarga do sądu administracyjnego to skuteczny sposób obrony przed niesłusznymi decyzjami podatkowymi.
- Najważniejsze jest, aby decyzja była ostateczna i prawidłowo doręczona.
- Odwołanie od decyzji pierwszej instancji rozpatruje organ wyższego stopnia (np. dyrektor izby administracji skarbowej).
- Jeśli Twoja sprawa dotyczy ulg podatkowych, masz prawo zaskarżyć decyzję od momentu jej wydania.
- W przypadku wątpliwości warto zasięgnąć porady profesjonalnego pełnomocnika, np. doradcy podatkowego lub radcy prawnego.
Podstawa prawna
- art. 21, art. 21 § 3, art. 21 § 3a, art. 21b, art. 23a, art. 24, art. 30 § 4, art. 33, art. 53a, art. 74a, art. 100 § 1 i 2a, art. 108 § 1, art. 208, art. 220 § 3, art. 221a § 1, art. 212, art. 67d – Ordynacja podatkowa
- art. 52 § 1 – Ustawa Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi
- art. 45 ust. 7, art. 48 ust. 11, art. 67 ust. 2a – Ustawa o Krajowej Administracji Skarbowej
- Ustawa z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 556)
Tematy porad zawartych w poradniku
- skarga na decyzję podatkową krok po kroku
- odwołanie od decyzji urzędu skarbowego
- jak zaskarżyć decyzję podatkową
- kontrola instancyjna w podatkach