Jednorazowy odpis amortyzacyjny to jedno z najbardziej praktycznych narzędzi, z których mogą korzystać małe firmy oraz osoby rozpoczynające działalność gospodarczą. Dzięki temu rozwiązaniu przedsiębiorca może szybko zaliczyć do kosztów podatkowych znaczną część wydatków na zakup maszyn, urządzeń czy wyposażenia, co pozwala efektywnie obniżyć podatek do zapłaty i poprawić płynność finansową już w pierwszym roku użytkowania środka trwałego. Jednak nie każdy może z tej możliwości skorzystać, a zasady – choć wydają się proste – kryją w sobie wiele niuansów. W tym poradniku wyjaśniam, kto ma prawo do jednorazowej amortyzacji, jakie są limity, na co trzeba uważać i jak praktycznie przeprowadzić cały proces rozliczenia.
Kto ma prawo do jednorazowego odpisu amortyzacyjnego?
Prawo do skorzystania z jednorazowej amortyzacji mają dwie grupy przedsiębiorców:
- Mali podatnicy – czyli tacy, których przychody ze sprzedaży (razem z VAT) w poprzednim roku podatkowym nie przekroczyły 2 milionów euro (dokładny kurs i limit warto zawsze sprawdzić w aktualnych komunikatach Ministerstwa Finansów).
- Podatnicy rozpoczynający działalność – wyłącznie w pierwszym roku prowadzenia firmy.
Definicja małego podatnika opiera się o przepisy:
- dla osób fizycznych: art. 5a pkt 20 ustawy o PIT,
- dla osób prawnych: art. 4a pkt 10 ustawy o CIT.
Ograniczenia dla nowych firm i małych podatników
Nie każdy, kto zakłada firmę lub działa na małą skalę, może korzystać z tego przywileju. Prawo do jednorazowej amortyzacji nie przysługuje osobom i podmiotom, które:
- powstały w wyniku przekształcenia, połączenia, podziału istniejących przedsiębiorstw,
- powstały poprzez przekształcenie spółki osobowej,
- wniosły do nowej firmy przedsiębiorstwo lub jego część o wartości przekraczającej równowartość 10 000 euro,
- prowadziły działalność wcześniej (samodzielnie lub jako wspólnik w spółce niebędącej osobą prawną) – dotyczy to także małżonków pozostających we wspólności majątkowej.
Przykład praktyczny:
Pan Andrzej, który przez kilka lat był wspólnikiem w spółce cywilnej, nie może – po założeniu jednoosobowej działalności – skorzystać z jednorazowej amortyzacji w pierwszym roku działalności, nawet jeśli formalnie otwiera nową firmę. Podobnie sytuacja wygląda w przypadku, gdy majątek nowej firmy pochodzi z wcześniejszej działalności innego podmiotu lub przekracza wartość 10 000 euro.
Jakie środki trwałe można zamortyzować jednorazowo?
Z jednorazowej amortyzacji można skorzystać wyłącznie w odniesieniu do środków trwałych zaliczanych do grup 3–8 Klasyfikacji Środków Trwałych (KŚT). Obejmuje to między innymi:
- maszyny i urządzenia produkcyjne,
- sprzęt komputerowy,
- wyposażenie biur (meble, sprzęty techniczne),
- linie technologiczne.
Wyłączenia:
- Samochody osobowe – nawet jeśli spełniają inne kryteria, nie mogą być amortyzowane jednorazowo w tym trybie.
- Wartości niematerialne i prawne – jak oprogramowanie, licencje, znaki towarowe – nie podlegają tej formie amortyzacji.
Ważne: Jednorazowa amortyzacja przysługuje zarówno w przypadku zakupu środka trwałego, jak i jego wytworzenia we własnym zakresie (np. zbudowanie specjalistycznej maszyny na potrzeby firmy).
Jaki jest limit jednorazowych odpisów amortyzacyjnych w 2025 roku?
Suma jednorazowych odpisów amortyzacyjnych, z których przedsiębiorca może skorzystać w danym roku, nie może przekroczyć równowartości 50 000 euro (przeliczanej na złote wg kursu NBP z pierwszego dnia roboczego października roku poprzedzającego rok podatkowy, zaokrąglonej do pełnych 1 000 zł).
Przykład 1 (zmodyfikowany):
Firma „Innowator” z Wrocławia w styczniu 2025 roku zakupiła maszynę do pakowania za 130 000 zł i laptopa za 9 000 zł. Jako mały podatnik, spółka może jednorazowo zamortyzować oba środki trwałe, o ile ich łączna wartość nie przekroczy wyznaczonego limitu w złotówkach.
Przykład 2 (zmodyfikowany):
Nowo założona spółka Beta-Start kupuje maszynę CNC za 350 000 zł. Może od razu odpisać jednorazowo tylko wartość mieszczącą się w limicie (np. 216 000 zł), natomiast pozostałą część (134 000 zł) musi rozliczyć w kolejnych latach według wybranej metody amortyzacji (liniowej lub degresywnej).
Jak praktycznie rozliczyć jednorazową amortyzację? Instrukcja krok po kroku
1. Wprowadzenie środka trwałego do ewidencji
Odpisu dokonuje się w miesiącu, w którym środek trwały został wpisany do ewidencji środków trwałych, lub w jednym z kolejnych miesięcy tego samego roku podatkowego. Przedsiębiorca sam wybiera najkorzystniejszy moment.
- Możesz dokonać odpisu jednorazowego w całości lub rozłożyć go na miesięczne/kwartalne raty – byleby zamknąć rozliczenie do końca danego roku podatkowego (art. 16h ust. 4 ustawy o CIT).
2. Rozliczanie nadwyżki ponad limit
Jeśli wartość środka trwałego przekracza limit 50 000 euro, jednorazowa amortyzacja obejmuje tylko część odpowiadającą temu limitowi, a resztę rozlicza się w kolejnych latach.
Przykłady praktyczne zastosowania jednorazowej amortyzacji
Przykład 3: Nowy przedsiębiorca i sprzęt do biura
Pani Izabela w marcu 2025 roku otworzyła w Gdyni firmę projektową. Zakupiła:
- komputer za 8 500 zł,
- drukarkę za 3 200 zł,
- komplet mebli biurowych za 3 800 zł.
Jako osoba rozpoczynająca działalność gospodarczą, może wszystkie te wydatki jednorazowo zamortyzować w 2025 roku, pod warunkiem, że jej firma nie powstała przez przekształcenie lub wniesienie majątku o wartości powyżej 10 000 euro.
Przykład 4: Spółka partnerska i linia produkcyjna
Spółka partnerska „Nowy Etap” z Łodzi, której wspólnikami są dwie osoby fizyczne, nabyła w 2025 roku linię produkcyjną za 180 000 zł. Limit jednorazowej amortyzacji obowiązuje całą spółkę – przykładowo, jeśli limit wynosi 216 000 zł, a spółka wykorzystuje go w całości, każdy wspólnik (przy równych udziałach) rozlicza w kosztach połowę odpisu.
Najważniejsze ograniczenia i typowe błędy
- Jednorazowa amortyzacja dotyczy tylko nowych środków trwałych przyjętych do ewidencji w danym roku.Nie można stosować jej do środków już amortyzowanych w latach wcześniejszych.
- Nie można łączyć tej ulgi z innymi ulgami dotyczącymi amortyzacji (np. z ulgą na działalność badawczo-rozwojową).
- Najem prywatny (niezwiązany z działalnością gospodarczą) nie uprawnia do jednorazowej amortyzacji.
- W spółkach osobowych limit dotyczy całej spółki, a odpisy rozdziela się według udziałów wspólników.
Jednorazowa amortyzacja a pomoc de minimis ⚠️
Jednorazowy odpis amortyzacyjny stanowi tzw. pomoc de minimis. Przedsiębiorca korzystający z tej formy wsparcia musi prowadzić dokumentację potwierdzającą wykorzystanie pomocy publicznej w ramach wyznaczonych limitów. W razie kontroli należy być przygotowanym na okazanie odpowiednich zaświadczeń.
Co zrobić, gdy przekroczysz limit odpisu?
Gdy suma wartości środków trwałych objętych jednorazową amortyzacją przekroczy limit w danym roku, jednorazowo można rozliczyć wyłącznie kwotę mieszczącą się w limicie. Pozostałą wartość rozlicza się w kolejnych latach na zasadach ogólnych.
Podsumowanie – kluczowe wskazówki
- Jednorazowa amortyzacja to atrakcyjna forma szybkiego ujęcia kosztów, dostępna dla małych podatników oraz firm w pierwszym roku działalności (z wyłączeniem określonych przypadków powiązań majątkowych).
- Limit wynosi 50 000 euro rocznie (przeliczane na złote według kursu NBP).
- Można nią objąć wyłącznie środki trwałe z grup 3–8 KŚT, z wyłączeniem samochodów osobowych i wartości niematerialnych.
- Odpisu można dokonać jednorazowo lub rozłożyć go na raty, ale wyłącznie w ramach roku podatkowego, w którym środek został wpisany do ewidencji.
- Spółki osobowe korzystają z jednego wspólnego limitu, który rozliczają według udziałów.
- Jednorazowa amortyzacja to pomoc de minimis – warto dbać o właściwą dokumentację.
Podstawa prawna
- art. 16k ust. 7–14, art. 16h ust. 4, art. 4a pkt 10, art. 16k ust. 20 – Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych
- art. 22k ust. 7–13, art. 22g ust. 1 pkt 1, art. 5a pkt 20 – Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych
Tematy porad zawartych w poradniku
- jednorazowa amortyzacja 2025
- limit odpisów amortyzacyjnych CIT PIT
- amortyzacja środków trwałych w małej firmie
- pomoc de minimis odpisy amortyzacyjne
- amortyzacja spółka osobowa limity
Przydatne adresy urzędowe: