Przedsiębiorcy, którzy korzystali z opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek, znanego potocznie jako „CIT estoński”, często zastanawiają się, jak postępować z amortyzacją po powrocie do klasycznego CIT-u. To istotny temat – zarówno dla prawidłowego rozliczenia podatku, jak i uniknięcia błędów, które mogą prowadzić do zakwestionowania rozliczeń przez urząd skarbowy.
Poniżej znajdziesz praktyczne wyjaśnienia, jak prawidłowo wznowić amortyzację środków trwałych i wartości niematerialnych po zakończeniu estońskiego CIT-u, jaką metodę oraz stawkę wybrać oraz na co zwrócić szczególną uwagę w ewidencji księgowej. Przykłady oparte na typowych sytuacjach pomogą Ci lepiej zrozumieć zasady.
Zasady amortyzacji po okresie CIT-u estońskiego
Wznowienie amortyzacji – kluczowe zasady
Zgodnie z art. 16h ust. 3e ustawy o CIT, podatnik, który zakończył stosowanie opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek, musi stosować się do określonych reguł przy wznowieniu amortyzacji:
- Kontynuacja dotychczasowej metody lub wybór nowej:
Możesz kontynuować amortyzację przy zastosowaniu metody, stawki i okresu stosowanych podczas estońskiego CIT-u, albo wybrać jedną z metod przewidzianych w art. 16i–16m ustawy o CIT (np. liniowa, degresywna). - Uwzględnienie wcześniejszych odpisów:
Rozpoczynając na nowo amortyzację podatkową, musisz uwzględnić odpisy amortyzacyjne już ujęte w wyniku finansowym netto za czas opodatkowania estońskim CIT-em. Chodzi o to, by nie zdublować kosztów podatkowych. - Prawidłowa ewidencja:
Suma odpisów amortyzacyjnych dokonanych podczas estońskiego CIT-u powinna być odnotowana w ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych.
Przykład 1: Spółka z o.o. „Komputronik M.”
Załóżmy, że spółka z o.o. „Komputronik M.” w latach 2022–2024 korzystała z CIT-u estońskiego. W 2025 r. wraca do klasycznego CIT-u. W 2022 r. wprowadziła do ewidencji komputer o wartości początkowej 24 000 zł, przewidując amortyzację liniową przez 3 lata (stawką 33,33%). W okresie estońskiego CIT-u nie dokonywano odpisów podatkowych, ale odpisy te uwzględniano w rachunkowości spółki i wyniku finansowym.
Od 2025 r. spółka ma dwie opcje:
- Kontynuować dotychczasową metodę i stawkę amortyzacji (czyli liniową 33,33%), przy czym okres amortyzacji liczony jest od początku wprowadzenia środka trwałego, a już dokonane odpisy z wyniku finansowego za lata 2022–2024 należy uwzględnić w ewidencji podatkowej.
- Wybrać inną metodę z katalogu ustawowego (np. degresywną), ale musi ją stosować aż do całkowitego zamortyzowania środka.
Co ważne – jeśli przez czas CIT-u estońskiego łącznie ujęto w wyniku finansowym 16 000 zł amortyzacji, to do kosztów podatkowych po powrocie do CIT-u można zaliczyć jeszcze tylko 8 000 zł.
Na co zwrócić szczególną uwagę?
- Nie podwajaj kosztów!
Kosztów odpisów z okresu CIT-u estońskiego nie można rozliczać drugi raz – należy je odjąć od wartości początkowej lub uwzględnić w kalkulacji pozostałej amortyzacji. - Dokumentuj wszystko!
Prowadź dokładną ewidencję środków trwałych i wartości niematerialnych – zwłaszcza wykazując, jakie odpisy zostały już zaliczone w rachunkowości. - Uważaj przy zmianie metody amortyzacji:
Wybierając inną metodę, pamiętaj, że stosujesz ją do całkowitego zamortyzowania środka.
Przykład 2: Spółka jawna „AutoTrans” i zmiana metody
Spółka jawna „AutoTrans” przez dwa lata korzystała z CIT-u estońskiego. W 2023 r. nabyła samochód ciężarowy za 120 000 zł. Przedsiębiorca dotychczas amortyzował pojazd metodą liniową 20% rocznie (zakładany okres amortyzacji 5 lat). W czasie estońskiego CIT-u w wyniku finansowym ujęto łącznie 48 000 zł amortyzacji.
Po powrocie do CIT-u w 2025 r. spółka zdecydowała się przejść na degresywną metodę amortyzacji – co jest możliwe na podstawie art. 16h ust. 3e w zw. z art. 16i–16m ustawy o CIT. Musi jednak pamiętać, że:
- Łączne odpisy podatkowe nie mogą przekroczyć wartości początkowej minus suma odpisów ujętych w okresie CIT-u estońskiego, czyli 120 000 zł – 48 000 zł = 72 000 zł.
Podsumowanie – najważniejsze wnioski i praktyczne wskazówki
- Po zakończeniu CIT-u estońskiego nie można „nadrobić” amortyzacji podatkowej za okres ryczałtu – należy uwzględnić dotychczasowe odpisy z wyniku finansowego.
- Możesz wybrać inną metodę amortyzacji niż stosowana wcześniej, ale musisz ją stosować do pełnego zamortyzowania środka.
- Kluczowa jest prawidłowa dokumentacja – starannie prowadź ewidencję, aby wykazać prawidłowe rozliczenie kosztów.
- Przepisy chronią przed podwójnym rozliczeniem kosztów – kontroluj, aby nie zaliczyć tej samej amortyzacji dwa razy.
Podstawa prawna
- art. 16h ust. 3e, art. 16a–16m – Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. 2024 poz. 2268 z późn. zm.)
Tematy porad zawartych w poradniku
- amortyzacja po estońskim CIT 2025
- rozliczenie środków trwałych po ryczałcie
- wybór metody amortyzacji po CIT estońskim
- ewidencja amortyzacji spółka z o.o. 2025