Prawa autorskie i pokrewne stanowią ważną część wartości niematerialnych i prawnych (WNiP) w firmie. Zrozumienie, jakie prawa autorskie można zaliczyć do WNiP, jest kluczowe dla prawidłowego rozliczania kosztów i amortyzacji, zwłaszcza w kontekście działalności kreatywnej, marketingowej czy IT. W tym poradniku wyjaśniam, jak rozpoznawać prawa autorskie jako WNiP, czym różnią się od innych składników majątku, oraz jakie błędy najczęściej popełniają przedsiębiorcy i księgowi.
Definicja praw autorskich według przepisów
Zarówno prawo podatkowe, jak i przepisy ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych posługują się tą samą definicją „prawa autorskiego”. Zgodnie z art. 1 ust. 1 i 3 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (dalej: pr. aut.), przedmiotem prawa autorskiego są wszelkie przejawy działalności twórczej o indywidualnym charakterze.
Prawo podatkowe (art. 16b ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, dalej: ustawa o CIT)nie wprowadza żadnych własnych definicji, tylko wprost odsyła do przepisów o prawie autorskim. Dlatego wszelkie dobra chronione jako prawa autorskie według pr. aut. mogą być uznane za WNiP na gruncie podatkowym.
Warto zapamiętać:
- Jeśli dana rzecz jest uznana za przedmiot prawa autorskiego na gruncie ustawy o prawie autorskim, automatycznie można ją zaliczyć do WNiP (jeśli spełnia inne warunki przewidziane ustawą o CIT).
- Nie jest ważne, czy prawa autorskie zostały nabyte od twórcy, czy z rynku wtórnego.
Kiedy prawa autorskie są WNiP, a kiedy nie?
Typowe przykłady:
- Filmy edukacyjne, promocyjne czy reklamowe, do których firma nabywa prawa autorskie (lub pokrewne prawa majątkowe), stanowią WNiP i podlegają amortyzacji.
- Prawa autorskie do stron internetowych czy serwisów – także stanowią WNiP.
- Sama domena internetowa (adres strony) nie stanowi WNiP – nie jest wymieniona w katalogu art. 16b ust. 1 ustawy o CIT. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy wraz z domeną przenoszone są także prawa autorskie do zawartości strony, layoutu, grafik itp.
Przykład 1:
Firma z Krakowa zakupiła prawa autorskie do cyklu filmów szkoleniowych od studia filmowego. Filmy te wykorzystywane są w szkoleniach wewnętrznych i na stronie internetowej spółki. Koszt nabycia tych praw może zostać zaliczony do WNiP i rozliczany w ramach amortyzacji, pod warunkiem prawidłowego udokumentowania przeniesienia praw autorskich.
Przykład 2:
Agencja interaktywna z Poznania odkupiła od innej firmy serwis internetowy wraz z prawami autorskimi do szaty graficznej i kodu źródłowego. Domena została przekazana osobno. Prawa autorskie do serwisu stanowią WNiP i mogą być amortyzowane, natomiast sama domena – już nie, bo nie mieści się w zamkniętym katalogu wartości niematerialnych i prawnych.
Przykład 3:
Firma z Lublina kupiła wyłącznie domenę internetową, bez przeniesienia praw autorskich do materiałów zamieszczonych na stronie. Wydatek na zakup domeny nie stanowi WNiP.
Jak prawidłowo dokumentować nabycie praw autorskich jako WNiP?
Aby móc rozliczać zakup praw autorskich jako WNiP:
- Umowa musi wyraźnie wskazywać przeniesienie majątkowych praw autorskich (lub praw pokrewnych).
- Dokumentacja powinna określać zakres przenoszonych praw i ewentualne ograniczenia.
- Brak wyraźnego przeniesienia praw autorskich oznacza, że wydatki nie mogą być uznane za WNiP.
Prawa pokrewne jako WNiP
Definicja praw pokrewnych znajduje się w art. 85 pr. aut. Ochronie podlegają m.in. artystyczne wykonania utworów przez aktorów, muzyków, tancerzy itp. Warto jednak pamiętać, że wynagrodzenie wypłacone wykonawcy za występ nie jest WNiP – WNiP mogą być jedynie nabyte prawa majątkowe do wykonania.
Typowe błędy w rozliczaniu WNiP
- Nabycie samej domeny – nie jest WNiP, nawet jeśli jest kosztowna.
- Brak precyzyjnych zapisów o przeniesieniu praw autorskich w umowie – uniemożliwia zakwalifikowanie wydatku jako WNiP.
- Nabycie licencji niewyłącznej lub czasowej – zwykle nie jest traktowane jako nabycie WNiP, tylko jako koszt usług.
Podsumowanie
✔ Prawa autorskie i pokrewne, jeżeli zostały skutecznie nabyte, mogą być WNiP i podlegać amortyzacji w firmie.
✖ Sam zakup domeny internetowej nie jest WNiP.
✔ Kluczowe znaczenie ma poprawna dokumentacja – umowa musi przewidywać przeniesienie praw majątkowych do utworu lub wykonania.
✔ W przypadku wątpliwości warto wystąpić o interpretację indywidualną do Krajowej Informacji Skarbowej.
Podstawa prawna
- art. 1 ust. 1, art. 2 ust. 1, art. 4, art. 85 – Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych
- art. 16b ust. 1 pkt 2 i pkt 4 – Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (CIT)
Tematy porad zawartych w poradniku
- prawa autorskie a WNiP w firmie
- amortyzacja praw autorskich 2025
- nabycie domeny a koszty podatkowe
- rozliczanie praw pokrewnych w działalności