Ryczałt 70% od odszkodowań wypłacanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji to temat, który budzi sporo wątpliwości zarówno u pracodawców, jak i u osób otrzymujących takie świadczenia. Wysoka stawka podatku oraz szczególne zasady jego stosowania sprawiają, że błędna kwalifikacja lub rozliczenie mogą skutkować poważnymi konsekwencjami finansowymi. Ten poradnik wyjaśnia, w jakich sytuacjach stosuje się ryczałt 70%, jakie warunki muszą zostać spełnione oraz jak rozliczać tego typu odszkodowania.
Kiedy stosuje się ryczałt 70% od odszkodowań z tytułu zakazu konkurencji?
Ryczałt 70% od odszkodowań dotyczy szczególnej kategorii świadczeń – tych, które są przyznawane na podstawie przepisów o zakazie konkurencji i wypłacane przez spółki z udziałem środków publicznych. Kluczowe są tutaj następujące warunki:
- Odszkodowanie przysługuje na podstawie przepisów o zakazie konkurencji (zarówno z umowy o pracę, jak i umowy cywilnoprawnej, np. kontrakt menedżerski).
- Zobowiązaną do zapłaty odszkodowania jest spółka z udziałem środków publicznych – czyli taka, w której większość głosów na zgromadzeniu wspólników lub walnym zgromadzeniu ma Skarb Państwa, jednostka samorządu terytorialnego, państwowa lub komunalna osoba prawna, także pośrednio (np. przez porozumienia z innymi wspólnikami).
- Kwota odszkodowania przekracza wysokość wynagrodzenia uzyskanego przez podatnika od tej spółki w ciągu 6 miesięcy poprzedzających pierwszy miesiąc wypłaty odszkodowania.
Przykład 1:
Pani Aleksandra, menedżerka w spółce Skarbu Państwa z siedzibą w Poznaniu, zawarła umowę o zakazie konkurencji, na mocy której po zakończeniu pracy miała nie prowadzić działalności konkurencyjnej przez 12 miesięcy. Spółka wypłaciła jej z tego tytułu odszkodowanie w wysokości 90 000 zł. W ciągu 6 miesięcy przed wypłatą, jej wynagrodzenie łącznie wyniosło 60 000 zł. Nadwyżka (90 000 zł – 60 000 zł = 30 000 zł) podlega opodatkowaniu 70% ryczałtem.
Przykład 2:
Pan Marcin, informatyk współpracujący na kontrakcie B2B ze spółką miejską, również miał klauzulę zakazu konkurencji po rozwiązaniu umowy. Otrzymał odszkodowanie 40 000 zł, a jego wynagrodzenie z ostatnich 6 miesięcy wynosiło 50 000 zł. W tym przypadku ryczałt nie ma zastosowania – całość odszkodowania będzie opodatkowana na zasadach ogólnych, według skali podatkowej.
Jak ustalić, czy spółka jest „spółką z udziałem środków publicznych”?
Nie każda spółka z udziałem jednostek publicznych podlega tym przepisom. Istotna jest faktyczna kontrola – decyduje liczba głosów na zgromadzeniu wspólników/walnym zgromadzeniu, a nie wyłącznie posiadane udziały czy akcje. Czasami, ze względu na rozproszenie akcjonariatu, mniejszościowy udział może wystarczyć do stałej kontroli, jeśli daje to większość głosów na zgromadzeniach.
📄 WAŻNE: W praktyce warto dokładnie przeanalizować strukturę właścicielską i zasady głosowania, szczególnie w spółkach z udziałem jednostek samorządu terytorialnego, aby prawidłowo ocenić status spółki.
Jak obliczyć i rozliczyć ryczałt 70% od nadwyżki odszkodowania?
- Oblicz kwotę nadwyżki:
Odszkodowanie – suma wynagrodzenia z 6 miesięcy przed wypłatą. - Zastosuj stawkę 70% do obliczonej nadwyżki.
- Pozostała część odszkodowania (do wysokości 6-miesięcznego wynagrodzenia) jest opodatkowana na zasadach ogólnych.
Obowiązki płatnika i podatnika:
- Spółka wypłacająca odszkodowanie potrąca podatek 70% i wpłaca go do urzędu skarbowego do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu pobrania podatku.
- Po zakończeniu roku spółka wykazuje zryczałtowany podatek w informacji PIT-8AR.
- Jeżeli spółka nie pobrała podatku, podatnik ma obowiązek wykazać i rozliczyć go samodzielnie w zeznaniu rocznym.
Kiedy odszkodowanie nie jest opodatkowane ryczałtem 70%?
Jeżeli:
- Odszkodowanie wypłaca inny podmiot niż spółka z udziałem środków publicznych,
- Odszkodowanie nie wynika z zakazu konkurencji,
- Kwota odszkodowania nie przekracza łącznego wynagrodzenia z 6 miesięcy poprzedzających wypłatę,
– świadczenie opodatkowane jest według zasad ogólnych, tj. według skali podatkowej.
Podsumowanie: kluczowe zasady dla przedsiębiorców i menedżerów
- Przed wypłatą odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji sprawdź, czy płatnik to spółka z udziałem środków publicznych i jaka była wysokość wynagrodzenia z ostatnich 6 miesięcy.
- Ryczałt 70% obejmuje wyłącznie nadwyżkę ponad wskazany limit.
- Prawidłowe rozliczenie leży zarówno po stronie spółki, jak i podatnika, jeśli podatek nie zostanie pobrany przez płatnika.
Podstawa prawna
- art. 30 ust. 1 pkt 15, art. 30 ust. 3, art. 41 ust. 4, art. 42 ust. 1 i 1a, art. 45 ust. 3b – ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych
- art. 101² – ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy
Tematy porad zawartych w poradniku
- opodatkowanie odszkodowań za zakaz konkurencji 2025
- ryczałt 70% przy zakazie konkurencji
- PIT-8AR i rozliczenie podatku od odszkodowań
- spółka z udziałem środków publicznych a podatek