Od 1 stycznia 2023 r. każdy przedsiębiorca sprzedający towary lub usługi konsumentom musi stosować nowe zasady dotyczące informowania o obniżkach cen. Wynika to z nowelizacji ustawy o informowaniu o cenach towarów i usług, która implementuje unijną dyrektywę Omnibus. Choć wiele firm wdrożyło podstawowe obowiązki – np. podaje najniższą cenę z ostatnich 30 dni – to praktyka rynkowa pokazała, że część działań może nadal wprowadzać konsumentów w błąd, nawet jeśli pozornie są zgodne z ustawą.
W tym poradniku wyjaśniamy, jakie działania mogą być uznane przez Prezesa UOKiK za nieuczciwe praktyki rynkowe, jak ich unikać i co grozi za obchodzenie przepisów.
🎯 Czym jest „informowanie o obniżce ceny” według ustawy?
W polskim prawie, w przeciwieństwie do dyrektywy Omnibus, używa się szerszego pojęcia „informowania” o obniżce, a nie tylko „ogłaszania”. Oznacza to, że każdy przekaz – nie tylko baner reklamowy czy ulotka, ale również etykieta cenowa, opis produktu w sklepie internetowym, a nawet post w mediach społecznościowych – musi spełniać nowe wymogi.
Jeśli przedsiębiorca informuje o obniżce ceny, np. „-40%”, „Super okazja!”, „Teraz taniej!” – musi wskazać również najniższą cenę z ostatnich 30 dni przed tą obniżką.
⚠️ Praktyki, które mogą wprowadzać konsumentów w błąd
1. Porównanie z ceną obowiązującą tylko przez jeden dzień
👉 Przykład: Firma odzieżowa z Lublina przez jeden dzień przed wyprzedażą ustala cenę kurtki zimowej na 599 zł (wcześniej cena wynosiła 399 zł przez ponad miesiąc). Następnie ogłasza promocję „50% taniej – teraz tylko 299 zł!”.
📌 Dlaczego to problematyczne?
Cena referencyjna powinna pochodzić z ostatnich 30 dni, a nie z „wczoraj”. Taka praktyka może zostać uznana za celowe zawyżenie ceny tuż przed promocją, co jest działaniem niezgodnym z celem dyrektywy Omnibus.
2. Zmienianie ceny na kilka dni przed promocją tylko po to, by sztucznie zwiększyć „rabaty”
👉 Przykład: Salon elektroniki z Wrocławia zmienia cenę laptopa z 2999 zł na 3499 zł na 5 dni przed kampanią promocyjną, by potem ogłosić „Cena obniżona o 1000 zł!”.
📌 Skutek: Konsument ma wrażenie ogromnej promocji, podczas gdy „obniżona” cena nadal jest wyższa niż ta, którą produkt miał przez większość ostatniego miesiąca. Takie działanie narusza zasadę przejrzystości i może być zakwalifikowane jako wprowadzające w błąd.
3. Nieczytelna lub myląca prezentacja najniższej ceny z 30 dni
👉 Przykład: Na stronie internetowej sklepu podano: „Obniżka 40%! Teraz: 179 zł”. Drobny druk zawiera informację: „najniższa cena z ostatnich 30 dni: 199 zł”, ale czcionka jest niemal niewidoczna, a informacja jest ukryta pod rozwijanym menu.
📌 Wniosek: Taki sposób prezentacji narusza wymóg czytelnego i zrozumiałego informowania o cenach. Przedsiębiorca powinien zapewnić, by informacja o cenie z 30 dni była równie widoczna jak komunikat promocyjny.
4. Prezentowanie „obniżek” w ramach stałej polityki cenowej
👉 Przykład: Sklep kosmetyczny od miesięcy stosuje cenę katalogową 120 zł, ale rzeczywista cena sprzedaży to stale 79 zł. Sklep ogłasza promocję „-20% tylko dziś – teraz 96 zł!”.
📌 Komentarz: Tu obniżka jest pozorna, bo konsument od dawna mógł kupić produkt taniej. UOKiK wskazuje, że stosowanie takiej praktyki może być uznane za nieuczciwą praktykę rynkową, nawet jeśli spełniono wymóg podania ceny z 30 dni.
5. Brak informacji o obniżce w reklamach mimo stosowania promocji w sklepie
👉 Przykład: Sklep RTV ogłasza w kampanii radiowej: „Wielka wyprzedaż – tysiące produktów w niższych cenach!”. Na stronie sklepu i w ulotkach nie podaje jednak żadnych konkretnych informacji o najniższej cenie z 30 dni ani o rzeczywistych rabatach.
📌 Wniosek: Jeśli reklama zachęca do zakupu w związku z obniżką cen, to przedsiębiorca musi dopełnić obowiązków informacyjnych – również w przekazie reklamowym. Brak takich danych może zostać uznany za wprowadzenie w błąd.
Skutki prawne nieuczciwych praktyk promocyjnych
📄 Kary i sankcje dla przedsiębiorców
Stosowanie praktyk, które wprowadzają konsumentów w błąd – nawet jeśli formalnie nie naruszają nowej ustawy o informowaniu o cenach – może być uznane za naruszenie zbiorowych interesów konsumentów. W takim przypadku Prezes UOKiK ma prawo:
- wydać decyzję zobowiązującą przedsiębiorcę do zaniechania danej praktyki,
- nałożyć karę finansową do 10% obrotu przedsiębiorcy osiągniętego w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary,
- zobowiązać firmę do opublikowania stosownego oświadczenia z przeprosinami lub informacją o naruszeniu (np. na stronie internetowej lub w miejscu sprzedaży).
📌 Podstawa prawna: art. 106 ust. 1 pkt 4 – ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów.
🧾 Postępowania prowadzone przez UOKiK – sygnał dla rynku
W 2023 r. Prezes UOKiK przeprowadził szeroko zakrojone kontrole w sklepach stacjonarnych i internetowych. W ich wyniku:
- wykazano, że część przedsiębiorców celowo manipulowała cenami, aby zwiększyć „atrakcyjność” promocji,
- niektórzy nie podawali wymaganych informacji w sposób czytelny lub zrozumiały dla przeciętnego konsumenta,
- część firm stosowała stałe „obniżki”, które były tylko zabiegiem marketingowym, bez faktycznego rabatu.
⚠️ Wnioski z tych kontroli posłużyły do przygotowania oficjalnych wyjaśnień UOKiK, które podkreślają, że celem nowych przepisów jest przejrzystość, a nie tylko formalne spełnienie obowiązków.
✅ Jak prowadzić kampanie promocyjne zgodnie z prawem?
Aby uniknąć problemów prawnych, UOKiK zaleca, by przedsiębiorcy wdrożyli wewnętrzne procedury zgodności i stosowali dobre praktyki. Oto najważniejsze z nich:
1. Zautomatyzuj ustalanie najniższej ceny z 30 dni
📌 Jeśli prowadzisz sklep internetowy lub sieć sklepów, warto zainwestować w system informatyczny, który:
- automatycznie zapisuje zmiany cen,
- pozwala wygenerować raport o najniższej cenie w ostatnich 30 dniach,
- umożliwia jej prezentację klientowi w czytelny sposób – zarówno online, jak i offline.
2. Przeszkol pracowników marketingu i sprzedaży
Osoby odpowiedzialne za kampanie reklamowe powinny:
- znać przepisy ustawy o informowaniu o cenach,
- wiedzieć, jak i kiedy należy podawać najniższą cenę z 30 dni,
- unikać stosowania zwrotów typu „najtaniej w historii”, „mega promocja”, „ostatnia szansa” – bez pokrycia w rzeczywistej historii cen.
3. Upewnij się, że informacje o cenach są widoczne i zrozumiałe
Najniższa cena z ostatnich 30 dni:
- nie może być ukryta w drobnym druku ani umieszczona w trudno dostępnych zakładkach,
- powinna być łatwo dostępna w miejscu, gdzie konsument podejmuje decyzję zakupową,
- musi być jasno przyporządkowana do konkretnego produktu – nie wystarczy ogólna informacja na stronie głównej.
4. Stosuj zasady przejrzystości nawet przy nieregulowanych promocjach
Jeśli prowadzisz promocję, która nie jest obniżką ceny w rozumieniu ustawy (np. dodajesz gratis lub oferujesz 2 w cenie 1), nadal musisz zadbać o to, by komunikacja była zrozumiała i niebudząca wątpliwości.
👉 UOKiK analizuje efekt netto przekazu na decyzje konsumenta – nie tylko jego formę.
5. Zadbaj o dokumentację
W razie kontroli lub sporu z konsumentem:
- miej możliwość udokumentowania historii cen danego towaru,
- zachowuj kopie materiałów promocyjnych,
- prowadź rejestr zmian cen – najlepiej w formie cyfrowej.
📚 Przykłady poprawnych i błędnych kampanii promocyjnych
✔️ Poprawna kampania – przykład 1: Sklep odzieżowy online
🧑💼 Przedsiębiorca: butik internetowy z odzieżą damską
🛍 Promocja: „Letnia wyprzedaż – sukienki 30% taniej!”
📌 Informacja cenowa:
- cena przed obniżką: 199 zł
- najniższa cena z 30 dni przed obniżką: 199 zł
- cena promocyjna: 139,30 zł
📄 Informacja o najniższej cenie widoczna przy każdej sukience, w takim samym rozmiarze czcionki jak cena promocyjna.
🟢 Ocena: Zgodnie z przepisami – przejrzystość, zgodność z art. 4 ustawy i dyrektywą Omnibus.
✖️ Niepoprawna kampania – przykład 2: Sieć elektromarketów
🏢 Przedsiębiorca: ogólnopolska sieć sklepów AGD/RTV
📣 Promocja: „Wielkie obniżki! Tylko teraz ekspresy do kawy – nawet 50% taniej!”
📌 Komunikacja:
- baner informuje o rabacie,
- brak podanej najniższej ceny z ostatnich 30 dni,
- cena referencyjna to kwota sprzed 3 dni (gdy była podwyższona).
🔴 Ocena: Praktyka wprowadzająca w błąd – brak wymaganej informacji o cenie z 30 dni i posługiwanie się sztucznie zawyżoną ceną jako punktem odniesienia.
✔️ Poprawna kampania – przykład 3: Salon kosmetyczny
🏪 Usługi: zabiegi pielęgnacyjne
🎉 Promocja: „Masaż relaksacyjny 20% taniej!”
📌 Informacja:
- regularna cena z ostatnich 30 dni: 250 zł
- cena promocyjna: 200 zł
- najniższa cena z ostatnich 30 dni: 250 zł
- informacja dostępna na stronie internetowej oraz w recepcji salonu.
🟢 Ocena: Przykład prawidłowego stosowania przepisów również dla usług, nie tylko towarów.
🧾 Lista kontrolna dla przedsiębiorcy – sprawdź, zanim ogłosisz promocję
🔲 Czy każda obniżka ceny ma wskazaną najniższą cenę z 30 dni przed obniżką?
🔲 Czy informacja ta jest czytelna i łatwo dostępna w miejscu sprzedaży lub prezentacji produktu/usługi?
🔲 Czy nie manipulujesz ceną tuż przed promocją?
🔲 Czy promocja jest uczciwa i nie wprowadza w błąd przeciętnego konsumenta?
🔲 Czy zachowujesz dokumentację cenową i materiałów promocyjnych?
🔲 Czy kampanie reklamowe (radio, internet, banery) nie pomijają wymaganych informacji?
🔎 Podsumowanie – co powinieneś zapamiętać?
- Informowanie o obniżce ceny wymaga podania najniższej ceny z 30 dni przed jej zastosowaniem.
- Nawet jeśli formalnie spełniasz wymogi ustawy, twoje działania mogą zostać uznane za nieuczciwą praktykę rynkową, jeśli wprowadzają konsumentów w błąd.
- Obowiązek informacyjny dotyczy wszystkich form komunikacji z konsumentem – nie tylko etykiety, ale też reklamy, media społecznościowe, newslettery.
- Przejrzystość i uczciwość w prezentowaniu promocji to nie tylko kwestia przepisów, ale również zaufania klientów i uniknięcia wysokich kar.
📘 Podstawa prawna
- art. 4 ust. 1–3 – ustawa z dnia 9 maja 2014 r. o informowaniu o cenach towarów i usług
- art. 5 ust. 1 i 2, art. 6 ust. 1, art. 24 ust. 1, art. 106 ust. 1 pkt 4 – ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów
- art. 6a – dyrektywa 98/6/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 lutego 1998 r. w sprawie ochrony konsumenta w zakresie podawania cen produktów oferowanych konsumentom
- Wytyczne Komisji Europejskiej z 2021 r. dotyczące interpretacji art. 6a dyrektywy 98/6/WE
🏷️ Tematy porad zawartych w poradniku
- obowiązki informacyjne przy obniżkach cen
- najniższa cena z 30 dni 2025
- nieuczciwe praktyki promocyjne
- jak informować o promocjach zgodnie z prawem
- Omnibus UOKiK wyjaśnienia
🔗 Przydatne linki urzędowe
- https://uokik.gov.pl – strona główna Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów