Nowe rozporządzenie opakowaniowe PPWR (Packaging and Packaging Waste Regulation) wprowadza obowiązki dla wszystkich uczestników rynku opakowań – od producentów i importerów po dystrybutorów i przedstawicieli. Dla przedsiębiorców to nie tylko nowa biurokracja, ale przede wszystkim ryzyko kar i utraty rynku, jeśli nie wdrożą odpowiednich procedur. Poniżej wyjaśniamy, co dokładnie się zmienia, kto i za co będzie odpowiedzialny, oraz jak przygotować się na nowe przepisy.
🎯 Kogo dotyczą nowe obowiązki?
Nowe rozporządzenie obejmuje właściwie wszystkich przedsiębiorców działających w obszarze opakowań, w tym:
- producentów opakowań i produktów w opakowaniach,
- dostawców materiałów opakowaniowych,
- importerów opakowań z państw trzecich,
- przedstawicieli upoważnionych przez producentów spoza UE,
- sprzedawców detalicznych,
- operatorów systemów ponownego użycia i recyklingu.
W szczególności dotyczy to firm wprowadzających na rynek UE jakiekolwiek opakowania – niezależnie, czy to będzie folia stretch do transportu, butelka na sok, karton, puszka, opakowanie zbiorcze, czy też etykieta kompostowalna.
🏭 Obowiązki wytwórców (producentów opakowań i produktów w opakowaniach)
Rozporządzenie wskazuje, że wytwórcą jest każda osoba fizyczna lub prawna, która wytwarza opakowanie lub produkt w opakowaniu, z wyjątkiem przypadków, gdy zleca to innemu podmiotowi pod własną marką (art. 3 ust. 1 pkt 13 PPWR). Oznacza to, że marki własne sieci handlowych też mogą być uznane za wytwórców.
🔍 Kluczowe obowiązki wytwórcy (art. 15 PPWR):
- Zgodność z wymogami zrównoważoności – opakowania muszą spełniać wymogi recyklingowalności, minimalizacji objętości, zawartości recyklatu itp.
- Ocena zgodności – przed wprowadzeniem na rynek należy przeprowadzić ocenę zgodności opakowania.
- Dokumentacja techniczna – wytwórca musi ją opracować i przechowywać.
- Deklaracja zgodności – sporządzenie zgodnie ze wzorem z załącznika VIII rozporządzenia.
- Okres przechowywania dokumentacji – 5 lat dla opakowań jednorazowego użytku, 10 lat dla wielokrotnego.
- Zgodność produkcji seryjnej – zapewnienie procedur kontroli jakości.
- Aktualizacja dokumentacji – w razie zmian projektu lub przepisów technicznych.
- Numer identyfikacyjny partii – na opakowaniu lub w dokumentacji.
- Podanie danych kontaktowych – na opakowaniu lub za pomocą QR kodu.
- Działania naprawcze i informowanie organów – w razie wykrycia niezgodności.
- Współpraca z organami nadzoru rynku – na żądanie muszą udostępniać informacje i dokumenty.
🔧 Przykład praktyczny: Firma Ekopak Sp. z o.o. produkująca kartony do pizzy musi przygotować dokumentację techniczną, zapewnić zgodność z normami recyklingu, dodać QR kod z informacją o składzie materiałowym, a także mieć procedury wycofania partii z rynku w razie niezgodności.
📦 Obowiązki dostawców materiałów opakowaniowych (art. 16 PPWR)
Dostawcą jest każdy, kto dostarcza wytwórcy opakowanie lub materiał opakowaniowy. Może to być np. producent folii do zgrzewarek, który sprzedaje materiał opakowaniowy do producenta torebek próżniowych.
🧾 Kluczowy obowiązek:
- Dostarczanie informacji i dokumentacji potrzebnej do wykazania zgodności przez wytwórcę – musi być ona czytelna i dostarczona w języku zrozumiałym dla odbiorcy, w formie papierowej lub elektronicznej.
📌 Wskazówka: Dostawcy muszą przygotować nowe procedury i szablony dokumentów przekazywanych klientom, np. karty charakterystyki, certyfikaty materiałów, deklaracje zgodności surowców.
🤝 Obowiązki upoważnionych przedstawicieli (art. 17 PPWR)
Upoważnionym przedstawicielem może być każda osoba lub firma z siedzibą w UE, która otrzymała pisemne pełnomocnictwo od producenta spoza UE do działania w jego imieniu.
🎯 Obowiązki przedstawiciela:
- przechowywanie deklaracji zgodności i dokumentacji,
- współpraca z organami nadzoru,
- przedstawianie dokumentacji na żądanie (w ciągu 10 dni),
- możliwość wypowiedzenia pełnomocnictwa, jeśli producent łamie przepisy.
📄 Uwaga: Przedstawiciel nie może przejąć obowiązku sporządzania dokumentacji technicznej, to musi zrobić sam producent.
🚢 Obowiązki importerów (art. 18 PPWR)
Importer to firma z siedzibą w UE, która sprowadza opakowania lub produkty w opakowaniach z państw trzecich (spoza UE). Import to nie to samo co zakup wewnątrzunijny – w tym drugim przypadku nie masz statusu „importera” w rozumieniu PPWR.
Importerzy ponoszą pełną odpowiedzialność za zgodność opakowań z unijnymi przepisami. Nawet jeśli dostawca spoza UE obiecuje zgodność – to importer będzie odpowiadał wobec organów za ewentualne naruszenia.
📋 Główne obowiązki importera:
- Zapewnienie zgodności z wymogami zrównoważoności (art. 5–12) – m.in. recyklingowalność, zawartość recyklatów, oznakowanie.
- Weryfikacja dokumentacji producenta – importer musi upewnić się, że:
- ocena zgodności została przeprowadzona,
- dokumentacja techniczna jest kompletna,
- deklaracja zgodności została sporządzona i zawiera wymagane dane.
- Nie wprowadza na rynek, jeśli są wątpliwości – jeżeli importer wie lub ma podstawy sądzić, że opakowanie nie spełnia wymogów, nie może wprowadzić go do obrotu.
- Znakowanie opakowań – dane importera muszą być podane na opakowaniu (nazwa, adres, kontakt elektroniczny).
- Zabezpieczenie warunków przechowywania – importer odpowiada za to, aby podczas transportu i magazynowania nie doszło do naruszenia zgodności.
- Reagowanie na niezgodności – w tym wycofanie z rynku i poinformowanie organów krajowych.
- Przechowywanie dokumentacji:
- 5 lat (opakowania jednorazowego użytku),
- 10 lat (opakowania wielokrotnego użytku).
- Współpraca z organami nadzoru rynku – na żądanie należy przedstawić dokumentację w terminie 10 dni.
📌 Ważne: W praktyce importer będzie musiał pozyskać dokumentację techniczną od dostawcy spoza UE, co może być dużym wyzwaniem – wiele firm azjatyckich lub amerykańskich nie zna szczegółowo przepisów unijnych.
🔎 Obowiązek zapewnienia identyfikowalności (art. 22 PPWR)
Dotyczy on wszystkich podmiotów gospodarczych w łańcuchu dostaw. Przedsiębiorcy muszą być w stanie wskazać:
- od kogo otrzymali dane opakowanie lub produkt w opakowaniu,
- komu je przekazali.
Informacje te należy przechowywać przez okres:
- 5 lat – w przypadku opakowań jednorazowego użytku,
- 10 lat – w przypadku opakowań wielokrotnego użytku.
🔐 Cel: zapewnienie identyfikowalności opakowań i szybka reakcja w przypadku wycofania produktu z rynku. Przepisy te są inspirowane m.in. regulacjami w branży spożywczej czy motoryzacyjnej.
📌 Przykład: Firma GreenChem Polska Sp. z o.o. sprowadza kanistry z Niemiec i sprzedaje je dalej dystrybutorom. Musi mieć dokumentację, od kogo je zakupiła oraz komu dokładnie je przekazała – z dokładną datą i danymi kontrahenta.
📄 Deklaracja zgodności UE (art. 39 PPWR)
Jest to dokument kluczowy dla wykazania zgodności opakowania z wymogami rozporządzenia. Każdy wytwórca opakowania (lub produktu w opakowaniu) musi taką deklarację sporządzić, aktualizować i przechowywać.
🧾 Co musi zawierać deklaracja?
Zgodnie z załącznikiem VIII, deklaracja zawiera m.in.:
- dane identyfikujące wytwórcę,
- opis opakowania i jego przeznaczenie,
- odniesienie do spełnianych wymogów (art. 5–12 PPWR),
- wskazanie zastosowanych norm zharmonizowanych lub innych specyfikacji,
- datę wystawienia i podpis uprawnionej osoby.
📌 Uwaga: Jeżeli deklaracja jest wymagana również na podstawie innego aktu prawnego (np. dla opakowań do kontaktu z żywnością), można przygotować jedną, łączoną deklarację zgodności, obejmującą wszystkie wymagania. Taka deklaracja musi wyraźnie wskazywać wszystkie podstawy prawne.
🔄 Obowiązek aktualizacji: Deklaracja musi być aktualna – oznacza to, że w razie zmiany składu, projektu, dostawcy materiałów czy nowych aktów prawnych – konieczne jest jej odświeżenie.
📌 Praktyczny tip: Wprowadź cykliczny audyt dokumentacji zgodności – co pół roku lub przy każdej większej zmianie produkcyjnej. Zmniejszy to ryzyko naruszenia przepisów podczas kontroli.
🔁 Obowiązki związane z opakowaniami wielokrotnego użytku (art. 26 PPWR)
Rozporządzenie PPWR po raz pierwszy tak dokładnie definiuje, czym jest opakowanie wielokrotnego użytku i jakie wymogi musi ono spełnić, aby mogło być uznane za legalne w obrocie.
✅ Opakowanie wielokrotnego użytku musi:
- być przeznaczone do ponownego użycia i tak zaprojektowane,
- zachowywać swoją funkcjonalność podczas wielu cykli użytkowania,
- być bezpieczne i higieniczne,
- nadawać się do opróżniania i ponownego napełniania bez uszkodzeń,
- być możliwe do etykietowania (np. numer rotacji, instrukcje),
- nadawać się do odnowienia – czyli konserwacji i dalszego używania,
- być poddawalne recyklingowi, gdy stanie się odpadem.
🛠️ Nowy obowiązek dla producentów: w dokumentacji technicznej trzeba wykazać, że opakowanie spełnia te wszystkie warunki – w tym np. liczbę cykli (rotacji), odporność na mycie, bezpieczeństwo żywności itd.
📌 Przykład: Producent BrewTech Sp. z o.o. oferuje keg-i na piwo wielokrotnego użytku. Musi teraz wykazać, że ich keg-i są zaprojektowane na co najmniej X rotacji (np. 30 użyć), są zgodne z normami bezpieczeństwa, a także że można je bezpiecznie ponownie napełniać i transportować.
♻️ Obowiązki w systemach ponownego użycia (art. 27 PPWR)
Jeśli firma bierze udział w systemie wielokrotnego użycia opakowań (np. zwrotne butelki, kubki do kawy z kaucją), musi zapewnić:
- zgodność opakowań z art. 26 (jak wyżej),
- udostępnienie informacji o systemie użytkownikom,
- monitorowanie liczby rotacji,
- zapewnienie etykietowania i identyfikowalności (np. QR kod z licznikiem użyć).
📌 Uwaga: Jeśli jesteś operatorem systemu (np. zbierasz butelki do ponownego napełniania), ponosisz pełną odpowiedzialność za organizację tego systemu oraz jego zgodność z przepisami unijnymi.
🥡 Obowiązki przy opakowaniach do napełniania (art. 28 i 32 PPWR)
To kolejna istotna nowość – opakowania do napełniania na miejscu, np. w punktach gastronomicznych, sklepach z produktami na wagę czy stacjach napełniania środków czystości.
🔍 Przykłady opakowań do napełniania:
- butelki na wodę wielokrotnego użytku w automatach,
- pudełka na jedzenie wielokrotnego użytku,
- opakowania napełniane detergentem w sklepie (np. refill station).
Nowe wymogi:
- muszą spełniać wszystkie zasady dla opakowań wielokrotnego użytku (art. 26),
- muszą być odpowiednio oznakowane,
- muszą być bezpieczne – higiena, szczelność, odporność na temperaturę,
- użytkownicy muszą być informowani o zasadach ponownego użycia i czyszczenia.
📌 Ważne: Obowiązki te dotyczą nie tylko producentów opakowań, ale też sprzedawców detalicznych i punktów gastronomicznych, którzy oferują takie rozwiązania (np. kaucjonowany kubek z kawą).
🧩 Praktyczne wdrożenie wymogów PPWR w MŚP – przykłady
🧑🔧 Przykład 1: Mała piekarnia z własnymi opakowaniami na chleb
Firma: Piekarnia Zdrowy Ziarno z okolic Piaseczna
Problemy: Firma zamawia własne torby papierowe z logo i używa opakowań zbiorczych do dostarczania pieczywa.
Co musi zrobić:
- uzyskać od producenta toreb deklarację zgodności (papier z recyklingu, zgodność z art. 5–12),
- zadbać o dane kontaktowe i identyfikację partii na opakowaniach (QR kod lub numer serii),
- upewnić się, że opakowanie nadaje się do recyklingu – dokumentacja producenta,
- dostarczyć klientowi oznaczenie dotyczące segregacji (np. symbol papieru).
🔧 Rozwiązanie: firma przeszła na opakowania z certyfikatem FSC z deklaracją od producenta i zleciła druk etykiet zgodnych z przyszłym formatem unijnym.
📦 Przykład 2: Sklep internetowy z kosmetykami naturalnymi
Firma: EkoBeauty.pl – sprzedaje kosmetyki w szklanych słoiczkach z zakrętką z tworzywa
Problemy: Wysyła paczki w kartonach z wypełniaczem i foliowymi torebkami
Co musi zrobić:
- sprawdzić współczynnik pustej przestrzeni (art. 24) – max 50% w paczce,
- zadbać o zgodność opakowań z recyklingowalnością (art. 6),
- uzyskać dokumentację od dostawców opakowań (np. producenta słoiczków),
- zamieścić dane firmy na opakowaniu lub dołączyć je w formie QR kodu.
✅ Dodatkowo: Firma może przygotować cyfrową kartę produktu z oznaczeniem składu materiałowego i segregacji – co spełni przyszłe wymogi znakowania.
📊 Podsumowanie obowiązków – kto co musi zrobić?
Poniższa tabela ułatwia identyfikację obowiązków wynikających z PPWR według rodzaju działalności:
| Typ podmiotu | Kluczowe obowiązki |
|---|---|
| 🏭 Wytwórca (producent) | Dokumentacja techniczna, ocena zgodności, deklaracja UE, oznakowanie, działania naprawcze |
| 📦 Dostawca materiałów | Dostarczenie dokumentów do wykazania zgodności, komunikacja z wytwórcą |
| 🌍 Importer | Weryfikacja dokumentacji wytwórcy, oznakowanie, warunki przechowywania, zgłaszanie niezgodności |
| 🧾 Upoważniony przedstawiciel | Archiwizacja dokumentacji, kontakt z organami, przekazywanie informacji na żądanie |
| 🛍 Sprzedawca detaliczny | Oznakowanie opakowań do napełniania lub wielokrotnego użycia, informowanie klientów |
| 🔁 Operator systemu ponownego użycia | Monitorowanie rotacji, zgodność z art. 26, system oznakowań |
🗂️ Niezbędna dokumentacja do przygotowania
Każda firma powinna – w zależności od roli w łańcuchu dostaw – przygotować lub zweryfikować następujące dokumenty:
- ✔ Deklaracja zgodności UE – według wzoru z załącznika VIII rozporządzenia
- ✔ Dokumentacja techniczna opakowania – opis materiałów, projekt, wyniki oceny zgodności
- ✔ Dowody zgodności z art. 5–12 – m.in. badania zawartości PFAS, recyklatów, dane dot. przydatności do recyklingu
- ✔ Dowód identyfikowalności – listy dostawców i odbiorców z ostatnich 5–10 lat
- ✔ Etykieta opakowania – skład materiałowy, instrukcje segregacji, QR kod, dane kontaktowe
- ✔ Procedury wewnętrzne – np. plan wycofywania produktów, kontrola zgodności partii, monitorowanie zmian
🧭 Plan wdrożenia krok po kroku (2025–2026)
Oto zalecany harmonogram wdrożenia zgodności z PPWR dla firm działających w sektorze opakowań:
📅 Krok 1: Audyt obecnego stanu (do 30.09.2025)
- Sprawdź wszystkie typy używanych opakowań i materiałów.
- Zidentyfikuj swoje miejsce w łańcuchu dostaw (producent, importer, dystrybutor).
- Oceń, które obowiązki cię dotyczą.
📁 Krok 2: Zebranie i weryfikacja dokumentów (do 31.12.2025)
- Poproś dostawców o deklaracje i dokumentacje techniczne.
- Przygotuj wstępne deklaracje zgodności i własne dane identyfikacyjne do oznakowania.
🧪 Krok 3: Ocena zgodności i testy (I kwartał 2026)
- Sprawdź przydatność opakowań do recyklingu, zawartość recyklatu itp.
- W razie potrzeby zleć badania lub zamów nowe, zgodne opakowania.
🏷️ Krok 4: Opracowanie oznakowania i etykiet (II kwartał 2026)
- Przygotuj projekt zgodny z art. 12 – informacje o materiale, segregacji, QR kod itp.
- Uwzględnij przyszłe zmiany wynikające z rozporządzeń wykonawczych.
🛡️ Krok 5: Opracowanie procedur operacyjnych (do 30.06.2026)
- Stwórz instrukcje dla pracowników (produkcja, magazyn, logistyka).
- Przygotuj procedury postępowania w przypadku niezgodności.
📆 Krok 6: Gotowość operacyjna (do 12.08.2026)
- Zapewnij, że wszystkie opakowania wprowadzane od tego dnia spełniają wymogi PPWR.
- Przygotuj się na kontrolę – urzędy mogą żądać dokumentacji i weryfikacji.
📌 Kluczowe wnioski i wskazówki
- PPWR to nie kosmetyczna zmiana, tylko kompleksowa reforma – dotyczy niemal każdej firmy mającej kontakt z opakowaniami.
- Największe ryzyko ponoszą importerzy i producenci – ich obowiązki są najbardziej szczegółowe i dokumentacyjne.
- Nie czekaj na polskie przepisy – rozporządzenie unijne działa bezpośrednio i nie trzeba uchwalenia polskiej ustawy, by obowiązywało.
- Śledź akty wykonawcze Komisji Europejskiej – wiele kluczowych szczegółów (np. wygląd etykiet) będzie dopiero ustalanych.
- Lepiej przygotować się wcześniej – wdrożenie zmian może trwać miesiące, a niewdrożenie oznacza wysokie ryzyko kar.
📚 Podstawa prawna
- art. 3, 5–12, 15–18, 22, 26–28, 32, 39 – Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2025/40 z dnia 19 grudnia 2024 r. w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych, zmieniające rozporządzenie (UE) 2019/1020 i dyrektywę (UE) 2019/904 oraz uchylające dyrektywę 94/62/WE
🏷️ Tematy porad zawartych w poradniku
- obowiązki producentów opakowań 2026
- importerzy i nowe wymogi unijne
- deklaracja zgodności UE opakowania
- identyfikacja dostawców i odbiorców
- system ponownego użycia PPWR