Wielu przedsiębiorców z branży przemysłowej i wydobywczej zastanawia się, czy tory, po których poruszają się maszyny wykorzystywane w zakładach górniczych, hutach czy zakładach produkcyjnych, podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości. Wątpliwości te nasilają się zwłaszcza po wejściu w życie nowelizacji ustawy o podatkach i opłatach lokalnych z początkiem 2025 roku. W tym poradniku wyjaśniamy, czym są budowle według nowej definicji, czy tory pod maszyny przemysłowe można zakwalifikować jako budowle oraz jakie to rodzi skutki podatkowe.
📄 Nowelizacja ustawy – nowe definicje od 2025 roku
Od 1 stycznia 2025 r. obowiązuje zmieniona definicja budowli w ustawie z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (u.p.o.l.). Zgodnie z art. 1a ust. 1 pkt 2 lit. a u.p.o.l. oraz załącznikiem nr 4, ustawodawca wprowadził zamknięty katalog obiektów, które podlegają opodatkowaniu jako budowle.
Pod pojęciem budowli należy rozumieć m.in.:
- obiekt niewchodzący w skład budynku, wymieniony w załączniku nr 4 do ustawy,
- fundamenty pod maszyny jako odrębne technicznie części,
- wybrane urządzenia techniczne – wyłącznie w zakresie ich części budowlanych.
Nowe przepisy nakazują więc oceniać każdorazowo, czy dana infrastruktura znajduje się w katalogu obiektów zawartych w załączniku nr 4 – a to ten dokument jest kluczowym punktem odniesienia dla celów podatkowych.
⚠️ Tory przemysłowe vs. droga kolejowa – istotna różnica
Jednym z punktów budzących wątpliwości są tory wykorzystywane wyłącznie w obrębie zakładu, np.:
- w kopalniach odkrywkowych,
- zakładach hutniczych,
- przetwórniach materiałów sypkich.
Choć poz. 17 załącznika nr 4 u.p.o.l. wymienia „drogę kolejową” jako opodatkowaną budowlę, obejmuje to wyłącznie tory kolejowe sensu stricto – czyli infrastrukturę, do której zastosowanie ma ustawa z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym.
Tymczasem zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 2 tej ustawy:
„Przepisów ustawy nie stosuje się do transportu szynowego wykonywanego w ramach wewnątrzzakładowego procesu produkcji, przetwórstwa lub dystrybucji, jednego lub kilku sąsiadujących przedsiębiorstw […] w trakcie którego pojazdy […] nie wyjeżdżają poza obszar przedsiębiorstw lub wyjeżdżają wyłącznie na infrastrukturę prywatną.”
Tory przemysłowe, używane jedynie w obrębie zakładu i nieobjęte ustawą o transporcie kolejowym, nie kwalifikują się jako „droga kolejowa” w rozumieniu u.p.o.l. i nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości jako budowla.
🏢 Praktyczny przykład: Zakład produkcji kruszywa
Spółka Miner-Krusz Sp. z o.o., prowadząca wydobycie i kruszenie żwiru w okolicach Sieradza, korzysta z torowisk szynowych, po których przemieszczają się specjalistyczne maszyny załadowcze i przesiewacze. Tory te nie są połączone z żadną siecią PKP ani nie spełniają definicji infrastruktury kolejowej.
W związku z nowelizacją u.p.o.l., spółka zapytała lokalny organ podatkowy o kwalifikację tych torów. Odpowiedź była jednoznaczna: nie są one opodatkowaną budowlą, ponieważ nie zostały wymienione w załączniku nr 4 ustawy, a ich charakter nie spełnia wymogów definicji „drogi kolejowej”.
Tym samym spółka nie musi uwzględniać wartości tych torów w deklaracji podatkowej dotyczącej podatku od nieruchomości za 2025 rok.
Drugi przykład: Huta stali i system torowy w halach produkcyjnych
Przedsiębiorstwo Hutmar S.A., z siedzibą w Dąbrowie Białostockiej, eksploatuje nowoczesną linię produkcyjną w zakładzie hutniczym. W obrębie hali funkcjonuje sieć torów, po których poruszają się maszyny transportujące stalowe półprodukty między stanowiskami obróbki cieplnej i walcowniami.
Po wejściu w życie nowelizacji u.p.o.l. spółka zleciła analizę prawnopodatkową, której celem było ustalenie, czy owe tory stanowią budowle w rozumieniu nowych przepisów. Eksperci stwierdzili, że:
- torowiska te nie są drogą kolejową w rozumieniu ustawy o transporcie kolejowym,
- nie zostały ujęte w załączniku nr 4 do u.p.o.l. jako odrębny przedmiot opodatkowania,
- nie stanowią również fundamentów pod maszyny, ponieważ są elementem ruchomej infrastruktury wspomagającej produkcję.
W konsekwencji spółka nie wykazała torów wewnątrzzakładowych jako budowli w deklaracji podatkowej, co zostało zaakceptowane przez lokalny urząd gminy.
📌 Kluczowe wnioski dla przedsiębiorców
✔ Tory pod maszyny przemysłowe i górnicze, wykorzystywane wyłącznie w obrębie zakładu (niebędące drogą kolejową), nie są objęte podatkiem od nieruchomości jako budowle.
✔ Obowiązujący od 2025 roku załącznik nr 4 do u.p.o.l. zawiera zamknięty katalog budowli, których posiadanie może rodzić obowiązek podatkowy. Jeśli Twoja infrastruktura nie została w nim wskazana – nie podlega opodatkowaniu.
✔ Przy klasyfikacji warto uwzględnić także przepisy ustawy o transporcie kolejowym – jeżeli dane tory nie mieszczą się w definicji „drogi kolejowej”, nie podlegają też opodatkowaniu jako budowla.
✔ Zawsze warto skonsultować się z doradcą podatkowym lub prawnikiem przed złożeniem deklaracji – błędna kwalifikacja może skutkować nadpłatą lub zaległością podatkową.
📚 Podstawa prawna
- art. 1a ust. 1 pkt 2 lit. a, art. 1a ust. 2 pkt 2, załącznik nr 4 – ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych
- art. 3 ust. 1 pkt 2 – ustawa z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym
- *ustawa z dnia 19 listopada 2024 r. o zmianie ustawy o podatku rolnym, ustawy o podatkach i opłatach lokalnych oraz ustawy o opłacie skarbowej
🧭 Tematy porad zawartych w poradniku
- podatek od nieruchomości 2025
- tory przemysłowe a opodatkowanie
- budowle według u.p.o.l.
- zmiany w podatkach lokalnych 2025
- infrastruktura wewnątrzzakładowa a podatki